3 mô hình hành vi người tiêu dùng phổ biến
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu ngày càng phát triển và biến đổi mạnh mẽ, hành vi người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong quyết định chiến lược kinh doanh của các công ty. Việc hiểu rõ các mô hình hành vi người tiêu dùng sẽ giúp các nhà tiếp thị và doanh nghiệp xây dựng các chiến lược phù hợp để thu hút và giữ chân khách hàng.
Bài viết này dưới đây sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về ba mô hình hành vi người tiêu dùng phổ biến: mô hình hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler, mô hình tháp nhu cầu Maslow và mô hình hộp đen.
Mô hình hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler
3 mô hình hành vi người tiêu dùng phổ biến
1. Mô hình hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler
Mô hình này nhấn mạnh quá trình ra quyết định mua sắm của người tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng:
Các yếu tố ảnh hưởng:
- Yếu tố văn hóa: Văn hóa, tầng lớp xã hội, giá trị truyền thống.
- Yếu tố xã hội: Gia đình, bạn bè, nhóm tham khảo.
- Yếu tố cá nhân: Tuổi tác, nghề nghiệp, phong cách sống, tình trạng kinh tế.
- Yếu tố tâm lý: Động cơ, nhận thức, thái độ, niềm tin.
Quá trình ra quyết định mua sắm:
- Nhận thức vấn đề.
- Tìm kiếm thông tin.
- Đánh giá các lựa chọn.
- Quyết định mua sắm.
- Hành vi sau mua.
2. Mô hình tháp nhu cầu Maslow
Mô hình hành vi người tiêu dùng này phân loại nhu cầu của con người thành 5 cấp bậc, từ cơ bản đến phức tạp:
- Nhu cầu sinh lý: Ăn uống, nước, ngủ nghỉ (nhu cầu cơ bản).
- Nhu cầu an toàn: An ninh, tài chính ổn định, sức khỏe.
- Nhu cầu xã hội: Quan hệ, tình cảm, cảm giác thuộc về cộng đồng.
- Nhu cầu được tôn trọng: Thành tựu, địa vị, danh tiếng.
- Nhu cầu tự thể hiện bản thân: Sáng tạo, phát triển cá nhân, đạt được tiềm năng tối đa.
Ứng dụng trong tiêu dùng:
Người tiêu dùng ưu tiên các nhu cầu cơ bản trước khi tiến đến các nhu cầu cao hơn. Ví dụ: Mua thực phẩm trước khi đầu tư vào các sản phẩm xa xỉ.
3. Mô hình hộp đen (Black Box Model)
Mô hình này tập trung vào cách người tiêu dùng phản ứng với các kích thích từ thị trường:
Các thành phần chính:
- Các kích thích từ bên ngoài (Input):
- Marketing mix: Sản phẩm, giá cả, phân phối, quảng bá.
- Các yếu tố môi trường: Văn hóa, kinh tế, công nghệ, chính trị.
- Hộp đen của người tiêu dùng (Black Box):
- Đặc điểm cá nhân: Niềm tin, thái độ, giá trị cá nhân.
- Quá trình ra quyết định: Phân tích, lựa chọn và đưa ra quyết định.
- Phản ứng (Output):
- Sự lựa chọn sản phẩm, thương hiệu, cửa hàng, thời gian và số lượng mua.
Ứng dụng:
Mô hình này giúp nhà tiếp thị dự đoán hành vi tiêu dùng dù không biết chi tiết cách họ đưa ra quyết định.
Mô hình hộp đen (Black Box Model)
Chương trình Cử nhân Kinh tế trường Đại học VinUni
Chương trình Cử nhân Kinh tế tại Viện Khoa học và Giáo dục Khai phóng của trường Đại học VinUni được xây dựng nhằm cung cấp cho sinh viên các kỹ năng và năng lực cần thiết để làm việc hiệu quả trong cả môi trường trong nước và quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hậu đại dịch, khi các quốc gia đang ứng dụng công nghệ hiện đại để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Chương trình giảng dạy được thiết kế để đáp ứng nhu cầu của người học và những yêu cầu cấp bách từ xã hội.
Sinh viên tham gia chương trình sẽ được trang bị kiến thức từ cơ bản đến nâng cao về kinh tế, cùng với khả năng tiếp cận các lĩnh vực liên ngành, công nghệ số, và phát triển tư duy phân tích, phản biện và sáng tạo. Chương trình cũng chú trọng phát triển kỹ năng học tập suốt đời, khả năng nghiên cứu độc lập, đạo đức nghề nghiệp và ý thức trách nhiệm xã hội. Thêm vào đó, sinh viên sẽ được phát triển tư duy lãnh đạo và khởi nghiệp để giải quyết các vấn đề xã hội một cách hiệu quả.
Học Kinh tế tại VinUni, sinh viên sẽ được phát triển tư duy lãnh đạo và khởi nghiệp để giải quyết các vấn đề xã hội một cách hiệu quả
Nhìn chung, việc nghiên cứu các mô hình hành vi người tiêu dùng không chỉ giúp các nhà tiếp thị hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của khách hàng mà còn hỗ trợ việc phát triển các chương trình giảng dạy hiệu quả trong lĩnh vực kinh tế. Chương trình Cử nhân Kinh tế tại trường Đại học VinUni là một ví dụ điển hình về việc áp dụng những kiến thức này để trang bị cho sinh viên những kỹ năng cần thiết, giúp họ không chỉ hiểu sâu về hành vi người tiêu dùng mà còn phát triển tư duy phân tích và sáng tạo, phục vụ cho sự nghiệp của họ trong môi trường quốc tế và phát triển bền vững trong tương lai.
