Cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu diễn ra vào lúc nào

Cách mạng công nghiệp 4.0, hay còn gọi là cách mạng công nghiệp lần thứ tư, là một khái niệm được nhắc đến rộng rãi trong những năm gần đây. Nó đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ trong nền sản xuất toàn cầu, với sự kết hợp của các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo, Internet of Things (IoT), robot tự động, dữ liệu lớn và nhiều công nghệ tiên tiến khác. Vậy, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu diễn ra vào lúc nào và những yếu tố nào đã tạo ra sự khởi đầu này? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu về thời điểm và những dấu hiệu đặc trưng của cuộc cách mạng công nghiệp mang tính bước ngoặt này.

Cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu diễn ra vào lúc nào

Khái niệm về cách mạng công nghiệp 4.0

Thế giới đã trải qua ba cuộc Cách mạng công nghiệp (CMCN) trước khi bước vào cuộc CMCN lần thứ tư. Cuộc CMCN đầu tiên, diễn ra từ đầu thế kỷ 18, đánh dấu bước chuyển mình lớn với sự xuất hiện của máy hơi nước, đánh dấu sự bắt đầu của cơ khí hóa. Đến cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, cuộc CMCN thứ hai ra đời với những phát minh quan trọng như động cơ điện và dây chuyền lắp ráp, tạo tiền đề cho sản xuất quy mô lớn. Cuộc CMCN thứ ba bắt đầu từ những năm 1970, chủ yếu dựa vào công nghệ điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa quy trình sản xuất.

Từ đầu thế kỷ 21, nhân loại đã bắt đầu chuyển sang cuộc CMCN lần thứ tư, hay còn gọi là Cách mạng công nghiệp 4.0. Cuộc cách mạng này xây dựng trên nền tảng của cuộc CMCN lần thứ ba, nhưng với sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của các công nghệ kỹ thuật số. CMCN 4.0 đặc trưng bởi sự hội tụ của các công nghệ, xóa nhòa ranh giới giữa thế giới vật lý, kỹ thuật số và công nghệ sinh học.

So với ba cuộc cách mạng công nghiệp trước, cuộc CMCN lần thứ tư có sự khác biệt rõ rệt về chất. Nó tác động nhanh chóng, mạnh mẽ và toàn diện đến mọi lĩnh vực trong đời sống con người, từ sản xuất, kinh tế đến xã hội toàn cầu. Để thích nghi với cuộc CMCN này, cần có sự hợp tác đồng bộ và toàn diện giữa các tổ chức, cá nhân, chính phủ, cộng đồng khoa học và toàn xã hội.

Sự khởi đầu của cách mạng Công nghiệp lần thứ 4

Để trả lời cho câu hỏi cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu diễn ra vào lúc nào thì chúng ta cùng nhau tìm hiểu một số sự kiện đánh dấu sự khởi đầu của cuộc cách mạng này nhé!

• Khái niệm “cách mạng Công nghiệp lần thứ 4” lần đầu tiên được giới thiệu trong “Kế hoạch hành động chiến lược công nghệ cao” của GS. Klaus Schwab, Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế Thế giới, người đã đưa ra cụm từ “Industry 4.0”.
• Trong suốt hơn 75 năm qua, Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 đã có những ảnh hưởng sâu rộng trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng. Vào năm 2011, cụm từ “Industry 4.0” được lần đầu tiên nhắc đến tại Hội chợ công nghiệp Hannover, Đức. Công nghệ 4.0 phát triển mạnh mẽ tại Đức và sau đó lan tỏa sang các quốc gia tiên tiến khác như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, và Ấn Độ.
• Vào năm 2013, với sự phát triển mạnh mẽ, khái niệm “Công nghệ 4.0” tiếp tục được chú ý qua một báo cáo của Chính phủ Đức. Báo cáo này nhấn mạnh các chiến lược công nghệ cao, tập trung vào tự động hóa trong sản xuất mà không cần sự can thiệp của con người.
• Công nghiệp 4.0 tiếp tục được thảo luận tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) lần thứ 46 tại Thụy Sĩ. Hiện nay, Công nghiệp 4.0 không chỉ giới hạn trong khuôn khổ của Đức mà đã trở thành một chủ đề toàn cầu, đóng vai trò nền tảng quan trọng trong cuộc sống hiện đại.

Sự khởi đầu của cách mạng Công nghiệp lần thứ 4

Những đặc trưng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang đến những thay đổi sâu rộng trong cách thức sản xuất và vận hành của các ngành công nghiệp. Bốn đặc trưng chính của cuộc cách mạng này không chỉ làm thay đổi các quy trình sản xuất mà còn thúc đẩy sự phát triển vượt bậc trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Cụ thể: 

• Sự kết hợp giữa công nghệ cảm biến mới, phân tích dữ liệu lớn, công nghệ đám mây và Internet vạn vật: Đây là nền tảng thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của Internet vạn vật. Các máy móc tự động hóa và hệ thống sản xuất thông minh ngày càng được cải tiến, mở ra cơ hội cho những quy trình sản xuất tinh vi và hiệu quả hơn.
• Sử dụng công nghệ in 3D: Công nghệ này cho phép sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh trực tiếp từ thiết kế, kết nối dây chuyền sản xuất mà không cần lắp ráp thêm thiết bị, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian.
• Công nghệ nano và vật liệu mới: Được ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các ngành công nghiệp, công nghệ nano giúp tạo ra các vật liệu nhẹ, bền và hiệu quả hơn, làm nâng cao chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa các quy trình sản xuất.
• Trí tuệ nhân tạo và điều khiển học: Trí tuệ nhân tạo kết hợp với các hệ thống điều khiển học giúp con người có thể điều khiển từ xa mà không bị giới hạn bởi không gian và thời gian, đồng thời tăng cường khả năng tương tác nhanh chóng và chính xác hơn, cải thiện hiệu quả công việc.

Một số phát minh của cách mạng Công nghiệp lần thứ 4

Cách mạng công nghiệp 4.0 đang mang đến những thay đổi sâu rộng trong mọi lĩnh vực, từ sản xuất, giao thông vận tải, cho đến các dịch vụ tài chính. Dưới đây là các ngành nổi bật trong công nghiệp 4.0, nơi công nghệ tiên tiến đang thay đổi cách thức hoạt động và tạo ra những cơ hội mới.

Một số thành tựu mà cuộc cách mạng lần thứ 4 đạt được

Phát triển Internet di động, điện toán đám mây và phân tích dữ liệu lớn

Công nghiệp 4.0 không thể thiếu sự phát triển mạnh mẽ của Internet di động, điện toán đám mây và phân tích dữ liệu lớn. Internet di động ngày nay đã trở thành công cụ không thể thiếu trong hầu hết các lĩnh vực kinh doanh, giúp nâng cao năng suất và kết nối mọi người dễ dàng hơn bao giờ hết. Điện toán đám mây thay thế các kho dữ liệu truyền thống với độ an toàn và linh hoạt cao, đồng thời hỗ trợ các  mô hình dịch vụ được triển khai thuận tiện hơn. Phân tích dữ liệu lớn giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và dự báo xu hướng tiêu dùng hiệu quả.

Nghiên cứu cải tiến robot và xe hơi tự lái

Các nghiên cứu về robot và xe hơi tự lái đang tiến những bước dài với mục tiêu mang lại những sản phẩm tiên tiến và an toàn hơn. Robot sáng tạo, với khả năng linh hoạt và thông minh vượt trội, đang dần thay thế công nhân trong các công đoạn sản xuất và lắp ráp. Xe tự lái, mặc dù đang trong quá trình thử nghiệm, hứa hẹn sẽ là bước đột phá trong ngành giao thông vận tải, giúp giảm thiểu tai nạn và tiết kiệm nhiên liệu.

Công nghiệp xây dựng và in 3D

Công nghiệp xây dựng và in 3D đang trải qua sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ sự phát triển của các công nghệ mới. Các thế hệ robot có thể chế tạo hoặc in 3D các cấu kiện xây dựng với độ chính xác cao, giảm thiểu nhu cầu lao động phổ thông. Công nghệ này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn trong quá trình thi công.

Dịch vụ Tài chính và Đầu tư

Ngành tài chính và đầu tư là một trong những lĩnh vực chủ chốt của công nghiệp 4.0, nơi công nghệ và internet đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ tài chính hiện đại. Các nền tảng trực tuyến giúp mọi người dễ dàng theo dõi và quản lý tài chính cá nhân. Sự phát triển của fintech và các công nghệ mới cũng thúc đẩy việc ra đời các sản phẩm tài chính sáng tạo, mang đến nhiều cơ hội đầu tư mới cho người dùng.

Công nghệ sinh học

Công nghệ sinh học, đặc biệt là công nghệ nano, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, cải thiện dinh dưỡng và hỗ trợ hệ thống y tế. Việc tích hợp các yếu tố kỹ thuật số, vật lý và sinh học giúp tạo ra các giải pháp hiệu quả cho các vấn đề y tế và sức khỏe toàn cầu, đồng thời mở ra những hướng phát triển mới trong nghiên cứu và ứng dụng y học.

Học Kinh tế học nên chọn trường nào uy tín?

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, ngành Kinh tế đang đối mặt với những thay đổi lớn và đầy thử thách. Chương trình Cử nhân Kinh tế tại Viện Khoa học và Giáo dục Khai phóng của trường Đại học VinUni, mang đến một nền tảng vững chắc cho sinh viên với kiến thức chuyên môn sâu rộng, đồng thời trang bị các kỹ năng công nghệ số và tư duy sáng tạo, phân tích cần thiết để đối mặt với các thách thức trong môi trường kinh tế toàn cầu hiện đại. 

Chương trình giảng dạy của VinUni được thiết kế phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế bền vững và ứng dụng công nghệ mới, chuẩn bị cho sinh viên khả năng làm việc tại Việt Nam và quốc tế trong bối cảnh hậu đại dịch. Ngoài ra, chương trình thực tập và dự án cuối khóa giúp sinh viên tích lũy kinh nghiệm thực tế và xây dựng mạng lưới quan hệ, củng cố nền tảng nghề nghiệp vững chắc cho tương lai.

Những ưu điểm nổi bật khi trở thành sinh viên VinUni

Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi vừa chia sẻ đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu diễn ra vào lúc nào? Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang mở ra một kỷ nguyên mới với sự kết hợp giữa công nghệ vật lý, số hóa và các hệ thống thông minh. Bắt đầu từ những năm 2010, sự phát triển vượt bậc trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật và tự động hóa đã làm thay đổi mọi mặt của cuộc sống và sản xuất. Đây chính là thời điểm mà chúng ta chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của nền công nghiệp thế giới, mở ra vô vàn cơ hội và thách thức trong tương lai.