Ung thư vòm họng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Ung thư vòm họng là một trong những loại ung thư đầu cổ phổ biến, có diễn tiến âm thầm nhưng lại vô cùng nguy hiểm. Do các triệu chứng ban đầu dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường như viêm họng hay cảm cúm, nhiều người phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, gây khó khăn cho việc điều trị. Vậy ung thư vòm họng xuất phát từ nguyên nhân nào? Triệu chứng nhận biết ra sao? Và đâu là phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay? Hãy cùng chúng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Ung thư vòm họng xảy ra khi các tế bào ở vùng vòm họng phát triển bất thường, mất kiểm soát và hình thành khối u ác tính

Nguyên nhân gây ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng xảy ra khi các tế bào ở vùng vòm họng phát triển bất thường, mất kiểm soát và hình thành khối u ác tính. Vòm họng là khu vực phía sau mũi và trên cổ họng, nơi giao thoa của đường hô hấp và đường tiêu hóa, do đó, khi mắc bệnh, chức năng hô hấp và ăn uống của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến căn bệnh này, trong đó có một số nguyên nhân phổ biến sau:

• Nhiễm virus Epstein-Barr (EBV): Virus Epstein-Barr (EBV) còn gọi là Herpesvirus 4 (HHV-4) được xem là một trong những tác nhân hàng đầu gây ung thư vòm họng. Đây là loại virus thuộc họ Herpes, có khả năng tồn tại trong cơ thể người và ảnh hưởng đến tế bào lympho. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có kháng thể chống EBV cao có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc ung thư vòm họng, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng sẽ cao hơn so với người bình thường. Điều này cho thấy có một số yếu tố di truyền đóng vai trò trong sự phát triển của bệnh.
• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn uống chứa nhiều thực phẩm lên men, thực phẩm chứa nitrosamine (như cá muối, dưa muối, thịt xông khói) có thể làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng. Những chất này có thể gây biến đổi tế bào và dẫn đến sự phát triển của tế bào ung thư.
• Hút thuốc lá và uống rượu bia: Thuốc lá chứa hàng nghìn hóa chất độc hại, trong đó có nhiều chất gây ung thư. Việc hút thuốc lá thường xuyên hoặc tiếp xúc với khói thuốc thụ động có thể làm tổn thương niêm mạc vòm họng và gây ra ung thư. Bên cạnh đó, uống rượu bia quá mức cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng, đặc biệt khi kết hợp với thuốc lá.
• Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Những người thường xuyên tiếp xúc với bụi, hóa chất, khói công nghiệp hoặc sống trong môi trường ô nhiễm có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao hơn. Các chất độc hại từ môi trường có thể gây kích ứng và tổn thương các tế bào vùng vòm họng.

Triệu chứng của ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh viêm nhiễm thông thường. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, một số dấu hiệu có thể xuất hiện:

• Nghẹt mũi kéo dài: Một trong những triệu chứng sớm của ung thư vòm họng là nghẹt mũi kéo dài, thường xảy ra ở một bên và không đáp ứng với điều trị thông thường.
• Chảy máu cam: Nếu bạn thường xuyên bị chảy máu cam không rõ nguyên nhân, đặc biệt là vào buổi sáng, hãy cảnh giác vì đây có thể là dấu hiệu của ung thư vòm họng.
• Ù tai, giảm thính lực: Khối u ở vùng vòm họng có thể chèn ép lên vòi nhĩ, gây ra tình trạng ù tai, giảm thính lực một bên hoặc cảm giác đầy tai liên tục.
• Đau họng, nuốt khó: Khối u phát triển có thể gây đau rát họng, nuốt khó hoặc cảm giác có vật cản trong cổ họng.
• Xuất hiện hạch ở cổ: Hạch bạch huyết ở cổ có thể sưng to do tế bào ung thư lan rộng. Hạch này thường không đau, cứng và phát triển nhanh theo thời gian.

Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên kéo dài hơn 2 tuần, bạn nên đi khám sớm để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Ung thư vòm họng thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan

Các giai đoạn của ung thư vòm họng 

Dưới đây là phân loại chi tiết các giai đoạn của ung thư vòm họng:

• Giai đoạn 0 (Ung thư biểu mô tại chỗ): Tế bào ung thư chỉ hiện diện ở lớp tế bào trên cùng của vòm họng, chưa xâm lấn sâu hơn.
• Giai đoạn I: Khối u giới hạn trong vòm họng, có thể lan đến hầu họng hoặc khoang mũi nhưng chưa lan xa hơn.
• Giai đoạn II: Khối u lan đến các khu vực lân cận hoặc hạch bạch huyết cùng bên, nhưng chưa vượt quá 6cm và chưa di căn xa.
• Giai đoạn III: Khối u lớn hơn, có thể xâm lấn vào các cấu trúc xương hoặc hạch bạch huyết hai bên, nhưng chưa di căn xa.
• Giai đoạn IV: Khối u xâm lấn rộng, có thể di căn đến các hạch lớn hơn hoặc các cơ quan xa.
  • Giai đoạn IVA: Khối u xâm lấn vào các cấu trúc quan trọng như nền sọ, dây thần kinh sọ, hốc mắt, tuyến mang tai.
  • Giai đoạn IVB: Khối u di căn đến các hạch lớn hơn 6cm hoặc di căn xa đến các cơ quan khác.

Việc xác định chính xác giai đoạn của ung thư vòm họng giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và dự đoán tiên lượng cho bệnh nhân. Do đó, khi có các triệu chứng nghi ngờ, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời.

Các biện pháp chẩn đoán ung thư vòm họng

Để xác định ung thư vòm họng, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm và kiểm tra chuyên sâu, bao gồm:

• Nội soi vòm họng: Nội soi là phương pháp phổ biến nhất để quan sát trực tiếp vùng vòm họng. Bác sĩ sẽ sử dụng ống nội soi mềm có gắn camera để kiểm tra sự bất thường, chẳng hạn như khối u hoặc viêm nhiễm.
• Sinh thiết: Nếu phát hiện tổn thương nghi ngờ qua nội soi, bác sĩ sẽ lấy mẫu mô (sinh thiết) để xét nghiệm mô bệnh học, giúp xác định khối u có phải ung thư hay không.
• Xét nghiệm máu tìm kháng thể virus Epstein-Barr (EBV): Xét nghiệm máu giúp phát hiện EBV – t tác nhân liên quan đến ung thư vòm họng. Nếu nồng độ kháng thể EBV cao, bác sĩ có thể đề nghị làm thêm các xét nghiệm khác.
• Chụp MRI, CT Scan: Chụp cộng hưởng từ (Magnetic Resonance Imaging – MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) giúp đánh giá kích thước và mức độ lan rộng của khối u, cũng như kiểm tra xem ung thư có di căn đến các cơ quan khác hay không.
• Siêu âm hạch cổ: Siêu âm giúp kiểm tra các hạch bạch huyết ở cổ để xác định xem ung thư có lan rộng hay chưa.

Việc chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để đưa ra phương án điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhân.

Để xác định ung thư vòm họng, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm và kiểm tra chuyên sâu

Các phương pháp điều trị ung thư vòm họng hiệu quả

Việc điều trị ung thư vòm họng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

• Xạ trị: Xạ trị là phương pháp điều trị chính đối với ung thư vòm họng, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Bác sĩ sử dụng tia phóng xạ có năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị có thể được thực hiện đơn lẻ hoặc kết hợp với các phương pháp khác.
• Hóa trị: Hóa trị sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, thường được áp dụng trong các trường hợp ung thư tiến triển hoặc di căn. Hóa trị có thể kết hợp với xạ trị để nâng cao hiệu quả điều trị.
• Phẫu thuật: Do vị trí đặc biệt của vòm họng, phẫu thuật không phải là phương pháp điều trị chính, nhưng có thể được áp dụng để loại bỏ hạch di căn hoặc trong trường hợp bệnh tái phát.
• Liệu pháp miễn dịch: Liệu pháp miễn dịch là một hướng điều trị mới, giúp kích thích hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Hiện nay, phương pháp này đang được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị ung thư vòm họng giai đoạn tiến triển.
• Chăm sóc hỗ trợ: Ngoài các phương pháp điều trị chính, bệnh nhân cần được chăm sóc toàn diện như duy trì chế độ ăn uống hợp lý, luyện tập thể dục nhẹ nhàng và giữ tinh thần lạc quan để nâng cao chất lượng cuộc sống.

Như vậy, ung thư vòm họng là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Việc nhận biết triệu chứng, thực hiện các biện pháp chẩn đoán kịp thời và tuân thủ phác đồ điều trị là chìa khóa giúp cải thiện tiên lượng bệnh. Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để phòng ngừa và phát hiện bệnh sớm. Sức khỏe là vốn quý nhất, đừng để ung thư vòm họng cướp đi cơ hội sống khỏe mạnh của bạn!

Vì sao chọn VinUni để theo học ngành Y khoa – Điều dưỡng?

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời ung thư vòm họng có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đây không chỉ là thách thức trong lĩnh vực y tế mà còn đòi hỏi sự đóng góp của những bác sĩ và chuyên gia y khoa có chuyên môn cao. Để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, việc đào tạo nguồn nhân lực y tế chất lượng cao là điều cần thiết.

Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni đang tiên phong trong việc đổi mới giáo dục y khoa

Tại Việt Nam, Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni đang tiên phong trong việc đổi mới giáo dục y khoa, cam kết đào tạo ra những bác sĩ, điều dưỡng không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn có đạo đức nghề nghiệp và tinh thần nhân văn. 

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni được xây dựng dựa trên ba trụ cột: Clinician (lâm sàng), Professional (tính chuyên nghiệp), Researcher (nhà nghiên cứu), giúp sinh viên có đủ kiến thức và kỹ năng thực hành để đối mặt với những thách thức trong ngành y, bao gồm cả việc chẩn đoán và điều trị các bệnh nguy hiểm như ung thư vòm họng.

Ung thư vòm họng hay ung thư nói chung không chỉ cần được điều trị mà còn đòi hỏi sự chăm sóc, hỗ trợ về cả thể chất lẫn tinh thần để người bệnh có thể vượt qua giai đoạn khó khăn. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của điều dưỡng trong việc đồng hành cùng bệnh nhân, từ việc theo dõi triệu chứng, hỗ trợ điều trị đến động viên tinh thần giúp họ có thêm nghị lực chiến đấu với bệnh tật.

Chương trình Cử nhân Điều dưỡng tại VinUni không chỉ trang bị cho sinh viên kiến thức chuyên môn mà còn phát triển kỹ năng chăm sóc toàn diện, giúp họ có đủ năng lực để hỗ trợ bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị. Với sự hợp tác cùng Đại học Pennsylvania – trường đào tạo Điều dưỡng hàng đầu thế giới, chương trình tại VinUni mang đến môi trường học tập tiêu chuẩn quốc tế, giúp sinh viên sẵn sàng đóng góp tích cực vào hệ thống y tế và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.