Ung thư tuyến tiền liệt: nguyên nhân và triệu chứng

Ung thư tuyến tiền liệt đang trở thành một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại hàng đầu ở nam giới. Mỗi năm, hàng ngàn người trên thế giới được chẩn đoán mắc bệnh này, đặt ra những thách thức lớn đối với y học và cộng đồng. Ngay sau đây hãy cùng tìm hiểu chi tiết nguyên nhân và triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt để có thêm thông tin về căn bệnh này nhé!

Ung thư tuyến tiền liệt: nguyên nhân và triệu chứng

Nguyên nhân gây ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một loại ung thư khởi phát trong tuyến tiền liệt – một cơ quan nhỏ thuộc hệ sinh sản nam giới, nằm ngay dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo. Tuyến tiền liệt có chức năng sản xuất dịch nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng. Khi các tế bào trong tuyến tiền liệt phát triển không kiểm soát, chúng có thể hình thành khối u ác tính và gây ra ung thư. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, đặc biệt là những người trên 50 tuổi. Ung thư tuyến tiền liệt thường xuất hiện do một số nguyên nhân như:

Tuổi tác và yếu tố di truyền

Tuổi tác là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư tuyến tiền liệt. Thống kê cho thấy, hầu hết các trường hợp ung thư tuyến tiền liệt xảy ra ở nam giới trên 50 tuổi, và nguy cơ tăng đáng kể khi bước sang tuổi 65. Nguyên nhân chính là do sự tích lũy các đột biến gen theo thời gian và sự suy giảm cơ chế sửa chữa DNA của cơ thể. Bên cạnh đó, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng. Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến tiền liệt, đặc biệt là cha hoặc anh em ruột, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp 2-3 lần so với người bình thường. Một số đột biến gen như BRCA1, BRCA2 và HOXB13 cũng được xác định có liên quan đến sự phát triển của căn bệnh này.

Mất cân bằng hormone nam giới

Hormone testosterone và dihydrotestosterone (DHT) đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và chức năng của tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, khi nồng độ các hormone này bị mất cân bằng, chúng có thể kích thích sự phát triển bất thường của các tế bào, dẫn đến ung thư. Ở nam giới lớn tuổi, mức testosterone có xu hướng giảm, trong khi DHT vẫn tiếp tục tác động đến tế bào tuyến tiền liệt, làm tăng nguy cơ đột biến. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mức độ cao của hormone insulin-like growth factor-1 (IGF-1) có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư tuyến tiền liệt. Chính vì vậy, việc kiểm soát nồng độ hormone thông qua chế độ ăn uống, lối sống và theo dõi sức khỏe định kỳ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh

Thói quen ăn uống thiếu khoa học cũng là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Một chế độ ăn giàu chất béo bão hòa từ thịt đỏ, sữa nguyên kem và thực phẩm chế biến sẵn có thể kích thích sản xuất hormone DHT và IGF-1, từ đó thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư. Ngược lại, thiếu hụt các chất chống oxy hóa như lycopene (có trong cà chua), vitamin E và selen có thể làm giảm khả năng bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương DNA. Bên cạnh đó, lối sống ít vận động, béo phì và hút thuốc lá cũng là những yếu tố nguy cơ. Béo phì không chỉ gây rối loạn nội tiết mà còn liên quan đến tình trạng viêm mãn tính, có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư tuyến tiền liệt.

Tiếp xúc với chất độc hại và môi trường ô nhiễm

Một số nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc với hóa chất độc hại và môi trường ô nhiễm có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Nam giới làm việc trong ngành công nghiệp kim loại, hóa chất, hoặc nông nghiệp có nguy cơ cao hơn do tiếp xúc thường xuyên với các chất như cadmium, thuốc trừ sâu và dung môi công nghiệp. Ngoài ra, các sản phẩm nhựa chứa bisphenol A (BPA) – một chất có thể gây rối loạn nội tiết – cũng được cho là có liên quan đến sự phát triển của ung thư tuyến tiền liệt. Ô nhiễm không khí, đặc biệt là các hạt bụi mịn (PM2.5), có thể gây viêm nhiễm mãn tính và tổn thương DNA, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nguyên nhân gây ung thư tuyến tiền liệt

Triệu chứng ung thư tuyến tiền liệt

Để sớm phát hiện ung thư tuyến tiền liệt cũng như có biện pháp điều trị kịp thời bạn nên ghi nhớ một số triệu chứng của căn bệnh này như sau:

Khó tiểu và rối loạn tiểu tiện

Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của ung thư tuyến tiền liệt là rối loạn tiểu tiện. Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo, vì vậy khi khối u phát triển, nó có thể chèn ép niệu đạo, gây ra các triệu chứng như tiểu khó, tiểu rắt, tiểu yếu hoặc dòng nước tiểu bị gián đoạn. Nhiều bệnh nhân cũng cảm thấy cần đi tiểu thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm (tiểu đêm). Một số trường hợp có thể bị bí tiểu hoàn toàn, gây đau đớn và khó chịu. Những dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với phì đại tuyến tiền liệt lành tính, nên nam giới trên 50 tuổi cần thăm khám định kỳ để phát hiện bệnh sớm.

Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch

Sự xuất hiện của máu trong nước tiểu (tiểu ra máu) hoặc trong tinh dịch (xuất tinh ra máu) là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng của ung thư tuyến tiền liệt. Khi khối u phát triển, nó có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong tuyến tiền liệt, dẫn đến tình trạng chảy máu. Tuy nhiên, máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch thường không đi kèm với đau đớn, khiến nhiều người chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý khác như nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu triệu chứng này xuất hiện liên tục mà không có nguyên nhân rõ ràng, bệnh nhân nên đến bác sĩ kiểm tra để loại trừ nguy cơ ung thư.

Đau vùng xương chậu, hông hoặc lưng dưới

Ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn muộn có thể lan đến các cơ quan khác, đặc biệt là xương. Khi tế bào ung thư di căn đến xương chậu, cột sống hoặc xương sườn, bệnh nhân có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc đau nhói ở lưng dưới, hông và vùng chậu. Cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi vận động hoặc kéo dài dai dẳng, không thuyên giảm dù nghỉ ngơi. Trong một số trường hợp, ung thư tuyến tiền liệt di căn đến cột sống có thể chèn ép tủy sống, gây tê bì, yếu cơ hoặc thậm chí là mất khả năng kiểm soát tiểu tiện và đại tiện. Nếu xuất hiện những triệu chứng này, cần thăm khám ngay để xác định nguyên nhân và có phương án điều trị kịp thời.

Suy nhược cơ thể và sụt cân không rõ nguyên nhân

Cũng giống như nhiều loại ung thư khác, ung thư tuyến tiền liệt có thể gây ra tình trạng mệt mỏi kéo dài, suy nhược cơ thể và sụt cân không rõ nguyên nhân. Khi ung thư tiến triển, cơ thể sẽ tiêu hao nhiều năng lượng hơn để chống lại bệnh, dẫn đến tình trạng giảm cân không kiểm soát, ngay cả khi chế độ ăn uống không thay đổi. Ngoài ra, bệnh nhân có thể cảm thấy chán ăn, thiếu sức sống và dễ bị kiệt sức. Nếu kết hợp với các triệu chứng khác như đau xương, tiểu khó hoặc có máu trong nước tiểu, đây có thể là dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn tiến triển và cần được kiểm tra y tế càng sớm càng tốt.

Triệu chứng ung thư tuyến tiền liệt

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại trường Đại học VinUni

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế, giúp sinh viên phát triển toàn diện cả về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng thực hành. Một trong những ưu điểm nổi bật của chương trình là sự hợp tác chiến lược với các trường y khoa hàng đầu thế giới như trường Đại học Pennsylvania. Nhờ đó, sinh viên được tiếp cận với giáo trình tiên tiến, phương pháp giảng dạy hiện đại và cơ hội nghiên cứu khoa học chất lượng cao.

Chương trình đào tạo theo hướng tích hợp, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành lâm sàng từ sớm tại các bệnh viện lớn như Vinmec. Điều này giúp sinh viên không chỉ nắm vững nền tảng y học mà còn rèn luyện kỹ năng chẩn đoán, điều trị và giao tiếp với bệnh nhân. Bên cạnh đó, VinUni còn chú trọng đào tạo y đức, khả năng lãnh đạo và tư duy phản biện, giúp sinh viên trở thành những bác sĩ tận tâm, có tầm ảnh hưởng trong ngành y.

VinUni chú trọng đào tạo y đức, khả năng lãnh đạo và tư duy phản biện của sinh viên

Trong cuộc sống hiện đại, với nhiều yếu tố nguy cơ tiềm ẩn, ung thư tuyến tiền liệt ngày càng trở nên phổ biến. Mong rằng qua những chia sẻ trên bạn đã thêm phần hiểu rõ căn bệnh này để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người thân yêu.