Tìm hiểu về phong cách lãnh đạo độc đoán: Ưu và nhược điểm

Trong môi trường quản trị hiện đại, các phong cách lãnh đạo ngày càng trở nên đa dạng và linh hoạt. Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo độc đoán – với đặc trưng là sự kiểm soát cao và ra quyết định tập trung – vẫn tồn tại và phát huy vai trò nhất định trong nhiều tổ chức. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn ưu và nhược điểm của phong cách này.

Tìm hiểu về phong cách lãnh đạo độc đoán: Ưu và nhược điểm

Phong cách lãnh đạo độc đoán là gì?

Phong cách lãnh đạo độc đoán (Autocratic Leadership) là kiểu lãnh đạo trong đó nhà lãnh đạo tập trung toàn bộ quyền lực vào mình, đưa ra quyết định mà không cần hoặc ít khi tham khảo ý kiến của cấp dưới. Đây là một phong cách lãnh đạo có tính kiểm soát cao, thường được áp dụng trong môi trường đòi hỏi kỷ luật nghiêm ngặt hoặc khi cần ra quyết định nhanh chóng.

Phong cách lãnh đạo độc đoán nổi bật với một số đặc điểm như:

Tự tin, quyết đoán: Lãnh đạo độc đoán thường thể hiện sự tự tin và quyết đoán rõ rệt trong công việc. Họ tin tưởng vào khả năng và kinh nghiệm của bản thân, từ đó đưa ra quyết định một cách dứt khoát mà không cần nhiều sự hỗ trợ hay thảo luận. Chính sự tự tin này giúp họ kiểm soát tình huống hiệu quả, đặc biệt trong những lúc khẩn cấp hoặc có áp lực cao cần phản ứng nhanh.

Đưa ra hầu hết các quyết định: Trong phong cách lãnh đạo độc đoán, người lãnh đạo giữ quyền quyết định tối cao và thường đưa ra hầu hết các quyết định quan trọng, thay vì phân quyền cho cấp dưới. Nhân viên chủ yếu thực hiện theo chỉ đạo mà ít có cơ hội tham gia đóng góp ý kiến. Điều này giúp đảm bảo tính nhất quán trong tổ chức, nhưng cũng có thể khiến đội ngũ thiếu cảm giác được tôn trọng hoặc thiếu chủ động.

Môi trường có cấu trúc cứng nhắc: Môi trường làm việc dưới sự lãnh đạo độc đoán thường được tổ chức theo một cấu trúc rất cứng nhắc. Từng bộ phận, vị trí và nhiệm vụ đều được xác định rõ ràng, với ít không gian cho sự linh hoạt hay thay đổi. Việc tuân thủ đúng theo vai trò và quy trình đã được vạch sẵn là yêu cầu bắt buộc, nhằm duy trì sự kiểm soát chặt chẽ và hiệu suất công việc.

Quy tắc và quy trình rõ ràng: Phong cách lãnh đạo này đòi hỏi hệ thống quy tắc và quy trình vận hành rõ ràng, cụ thể. Người lãnh đạo thiết lập các chuẩn mực nghiêm ngặt và mong đợi nhân viên tuân thủ một cách tuyệt đối. Việc làm đúng theo quy trình được xem là yếu tố then chốt để đạt được hiệu quả và hạn chế sai sót, tuy nhiên, điều này cũng có thể làm giảm sự linh hoạt và sáng tạo trong công việc.

Phong cách lãnh đạo độc đoán là gì?

Ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo độc đoán

Hiện nay có không ít trường hợp đã áp dụng phong cách lãnh đạo độc đoán vào trong công việc. Tiêu biểu như Steve Jobs (Apple) nổi tiếng với sự quyết đoán, tầm nhìn xa và việc đưa ra các quyết định mạnh mẽ, đôi khi bỏ qua ý kiến của những người xung quanh để đạt được mục tiêu. Tuy nhiên để hiểu rõ phong cách này có phù hợp với bản thân không bạn cần hiểu rõ ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo độc đoán như sau: 

Ưu điểm

Phong cách lãnh đạo độc đoán sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật như:

Duy trì trật tự và kỷ luật: Trong khi một số phong cách lãnh đạo khác có thể khiến môi trường làm việc trở nên lỏng lẻo hoặc thiếu định hướng, thì lãnh đạo độc đoán lại duy trì được trật tự và kỷ luật rõ ràng. Nhân viên biết rõ nhiệm vụ và giới hạn của mình, từ đó giảm thiểu sự nhầm lẫn và tăng hiệu quả thực thi công việc trong tổ chức có tính quy củ cao.

Kiểm soát chặt chẽ và giảm thiểu sai sót: Phong cách lãnh đạo độc đoán giúp duy trì sự kiểm soát chặt chẽ trong mọi khía cạnh công việc. Nhờ vào việc giám sát sát sao và quyết định rõ ràng từ người lãnh đạo, các quy trình được thực hiện một cách chính xác, từ đó giảm thiểu sai sót hoặc việc thực hiện không đúng chuẩn mực. Điều này đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đòi hỏi độ chính xác cao như sản xuất, y tế và quân đội.

Tính nhất quán cao: Với việc người lãnh đạo độc đoán giữ vai trò trung tâm trong mọi quyết định, phong cách này giúp duy trì tính nhất quán trong tổ chức. Các quy trình, chiến lược và mục tiêu đều có sự đồng nhất, điều này mang lại sự ổn định và dễ dàng theo dõi kết quả. Nhân viên biết rõ họ cần phải làm gì và làm như thế nào, điều này giúp giảm bớt sự mơ hồ trong công việc.

Nhược điểm

Bên cạnh đó, phong cách lãnh đạo độc đáo vẫn tồn tại một số nhược điểm nhất định như: 

Hạn chế sự sáng tạo và đóng góp ý kiến: Tuy phong cách này giúp kiểm soát tốt tình hình, nhưng lại dễ làm triệt tiêu khả năng sáng tạo và tinh thần chủ động của nhân viên. Vì các quyết định chủ yếu đến từ một phía, nhân viên ít có cơ hội tham gia ý kiến, từ đó dẫn đến cảm giác bị gò bó, thụ động và thiếu động lực phát triển bản thân trong công việc.

Tạo ra áp lực và căng thẳng: Nếu phong cách lãnh đạo dân chủ tạo ra môi trường làm việc cởi mở, thì lãnh đạo độc đoán lại dễ khiến nhân viên cảm thấy bị kiểm soát chặt chẽ và thiếu sự tin tưởng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần làm việc mà còn tạo ra áp lực và căng thẳng kéo dài, làm giảm sự gắn kết giữa cấp trên và cấp dưới trong tổ chức.

Mất lòng tin và giảm sự gắn kết: Khi nhân viên không được trao quyền tự quyết hoặc tham gia vào các quyết định quan trọng, họ dễ cảm thấy mình không được coi trọng. Điều này có thể dẫn đến sự thiếu gắn kết và lòng tin giữa các cấp bậc trong tổ chức. Nếu lãnh đạo chỉ đưa ra mệnh lệnh mà không lắng nghe ý kiến từ đội ngũ, nhân viên có thể cảm thấy xa cách, dẫn đến sự giảm sút về tinh thần làm việc và hiệu quả công việc.

Phụ thuộc quá nhiều vào nhà lãnh đạo: Phong cách lãnh đạo độc đoán tạo ra một môi trường làm việc mà quyền lực và quyết định chủ yếu tập trung vào một cá nhân. Điều này khiến tổ chức trở nên phụ thuộc quá nhiều vào nhà lãnh đạo, và nếu lãnh đạo gặp vấn đề (chẳng hạn như bệnh tật, nghỉ hưu hoặc thay đổi công việc), tổ chức có thể gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động ổn định. Việc thiếu sự phân quyền và đào tạo đội ngũ lãnh đạo kế cận sẽ làm tổ chức dễ gặp khủng hoảng trong những tình huống này.

Ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo độc đoán

Ngành Quản trị kinh doanh tại VinUni có gì nổi bật?

Lựa chọn ngành Quản trị Kinh doanh tại trường Đại học VinUni mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sinh viên. Chương trình đào tạo ở đây được xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế, kết hợp lý thuyết hiện đại với thực tiễn quản trị trong môi trường doanh nghiệp toàn cầu. Trong quá trình học, sinh viên được tiếp cận với các mô hình lãnh đạo đa dạng, bao gồm cả phong cách lãnh đạo độc đoán – một phong cách thường thấy trong các tổ chức có cấu trúc quyền lực rõ ràng và yêu cầu ra quyết định nhanh chóng. 

Nhờ các môn học như Hành vi Tổ chức, Quản trị Nhân sự, sinh viên không chỉ hiểu sâu về lý thuyết mà còn có cơ hội phân tích tình huống thực tế, đánh giá ưu – nhược điểm của phong cách này trong từng bối cảnh cụ thể. Bên cạnh đó, VinUni khuyến khích học sinh nghiên cứu, tranh luận và học tập theo phương pháp case study (phương pháp nghiên cứu tình huống), giúp phát triển tư duy phản biện và khả năng đánh giá khách quan các phong cách lãnh đạo khác nhau. 

Do đó, theo học ngành Quản trị Kinh doanh tại VinUni là nền tảng vững chắc để sinh viên khám phá và hiểu rõ bản chất cũng như ứng dụng của lãnh đạo độc đoán trong thực tế quản trị.

Ngành Quản trị kinh doanh tại VinUni có gì nổi bật?

Qua những thông tin trên có thể thấy phong cách lãnh đạo độc đoán là một mô hình có tính hai mặt. Việc hiểu rõ ưu và nhược điểm của nó sẽ giúp các nhà lãnh đạo đưa ra lựa chọn phù hợp, biết khi nào nên áp dụng và khi nào cần kết hợp với các phong cách khác để đạt được hiệu quả quản lý tối ưu nhất cho tổ chức của mình.