Tâm lý học hành vi trong giao tiếp
Tâm lý học hành vi trong giao tiếp là một lĩnh vực nghiên cứu thú vị. Nó tập trung vào việc phân tích và hiểu rõ cách thức của hành vi mà chúng ta ảnh hưởng và bị ảnh hưởng trong quá trình giao tiếp. Nó giúp chúng ta khám phá những quy luật ẩn sau từng lời nói, cử chỉ, và sự tương tác xã hội. Từ đó nâng cao khả năng giao tiếp của mình hiệu quả hơn.
Tâm lý học hành vi là gì?
Trước khi tìm hiểu Tâm lý học hành vi trong giao tiếp, chúng ta cần biết Tâm lý học hành vi là gì. Tâm lý học hành vi là một trong những cố gắng lớn của ngành Tâm lý học thế giới đầu thế kỉ XX. Nó khắc phục tính chủ quan trong nghiên cứu tâm lý người thời đó. Tâm lý học hành vi ra đời là một cuộc cách mạng. Nó làm thay đổi cơ bản hệ thống quan niệm của Tâm lý học đương thời. Theo đó, đối tượng của Tâm lý học là hành vi, chứ không phải là ý thức.
Phương pháp nghiên cứu của lĩnh vực này là quan sát và thực nghiệm khách quan chứ không phải là nội quan. Trước và trong thời kỳ xuất hiện Thuyết hành vi, Tâm lý học được hiểu là khoa học về ý thức và phương pháp nghiên cứu là nội quan.
Tâm lý học hành vi là một trong những cố gắng lớn của ngành Tâm lý học thế giới đầu thế kỉ XX
Tâm lý học hành vi ra đời như thế nào?
Ngay từ khi ra đời ở Đức năm 1879, Tâm lý học đã được mệnh danh là Tâm lý học nội quan. W.Wundt – người sáng lập ra ngành này, đã xác định đối tượng Tâm lý học là tổ hợp các trạng thái mà ta nghiệm thấy. Đó là các trạng thái được trực tiếp thể nghiệm trong vòng ý thức khép kín.
Sự phát triển tiếp theo của Tâm lý học nội quan đã hình thành nên Tâm lý học cấu trúc tại Mỹ. Mặt khác, do nhu cầu khắc phục sự bế tắc của Tâm lý học nội quan nên Tâm lý học chức năng đã xuất hiện. Tuy nhiên, trên thực tế, cả hai dòng này đều không tạo lập được khoa học khách quan về ý thức.
Kết quả là, những vấn đề cơ bản trong Tâm lý học trở nên mờ mịt đối với nhiều người: Đối tượng nghiên cứu (ý thức) và nguồn gốc của nó (ý thức bắt đầu từ đâu). Và phương pháp nghiên cứu (nội quan, nguyên tắc giải thích: nguyên nhân tâm lý như là chế uớc của một số hiện tượng ý thức đối với các hiện tượng khác).
Kết quả của sự ra đời Tâm lý học hành vi
Từ đó, các nhà Tâm lý học xuất hiện nhu cầu cấp thiết về đối tượng, phương pháp và nguyên tắc mới. Đặc biệt là ở Mỹ, nơi mà những cách tiếp cận thực dụng trong nghiên cứu con người chiếm vai trò thống trị. Điều này được chứng minh bằng khuynh hướng chức năng. Và trọng tâm chú ý là vấn đề thích ứng của cá nhân với môi trường.
Nhưng chủ nghĩa chức năng vốn được bắt nguồn từ các quan niệm thời cổ đại về ý thức là một bản thế đặc biệt vươn tới mục đích. Nó đã bị bất lực khi giải thích nguyên nhân điều khiển hành vi con người và tạo ra những hình thức hành vi mới.
Nhân vật hàng đầu của Tâm lý học hành vi
Nhân vật hàng đầu của ngành Tâm lý học hành vi là J.Watson. Các luận điểm của ông là nền tảng lý luận của hệ thống Tâm lý học. Nói tới Tâm lý học hành vi, không thể không nói nhiều về những quan điểm đó.
Tuy nhiên, một mình J.Watson không thể làm nên trường phái thống trị Tâm lý học Mỹ và ảnh hưởng lớn tới sự phát triển ngành Tâm lý học thế giới suốt thế kỷ XX. Trước J.Watson đã có nhiều bậc tiền bối mà tư tưởng và kết quả thực nghiệm của họ là cơ sở trực tiếp. Và từ đó Watson xây dựng các luận điểm then chốt cho Tâm lý học hành vi.
Sau J.Watson, nhiều nhà Tâm lý học lớn khác của Mỹ đã phát triển học thuyết này. Họ đưa nó thành hệ thống Tâm lý học đa dạng và bám rễ vào mọi ngóc ngách trong đời sống xã hội. Vì vậy, nó có thể chia thành các quá trình phát triển của Tâm lý học hành vi thành 3 giai đoạn: Những cơ sở lý luận, thực nghiệm đầu tiên hình thành các luận điểm cơ bản (Thuyết hành vi cổ điển) và sự phát triển tiếp theo của Tâm lý học hành vi.
Nhân vật hàng đầu của ngành Tâm lý học hành vi là J.Watson
Vai trò của Tâm lý học hành vi trong giao tiếp
Vậy đâu là vai trò của Tâm lý học hành vi trong giao tiếp?
Ảnh hưởng đến cách chúng ta tiếp nhận và xử lý thông tin
- Hiệu ứng định khung: Cách chúng ta đặt câu hỏi hoặc trình bày thông tin có thể ảnh hưởng đến cách người khác hiểu và phản ứng lại.
- Hiệu ứng đối lập: Khi một ý kiến quá cực đoan được đưa ra, người nghe có xu hướng nghiêng về phía đối lập.
- Hiệu ứng so sánh xã hội: Chúng ta thường so sánh bản thân với người khác để đánh giá giá trị của mình.
Tạo ra sự kết nối và đồng cảm
- Ngôn ngữ cơ thể: Các cử chỉ, điệu bộ, biểu cảm khuôn mặt có thể truyền đạt nhiều thông tin hơn cả lời nói.
- Lắng nghe tích cực: Khi chúng ta lắng nghe một cách chân thành và thấu hiểu, người nói sẽ cảm thấy được tôn trọng và kết nối với chúng ta hơn.
- Đồng cảm: Khi chúng ta đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu cảm xúc và quan điểm của họ, chúng ta sẽ dễ dàng xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn.
Tăng cường hiệu quả trong giao tiếp
- Thuyết phục: Hiểu rõ các nguyên tắc tâm lý học hành vi giúp chúng ta xây dựng các lập luận thuyết phục và hiệu quả hơn.
- Đàm phán: Bằng cách nắm bắt các nhu cầu và mong muốn của đối phương, chúng ta có thể tìm ra giải pháp win-win trong quá trình đàm phán.
- Lãnh đạo: Các nhà lãnh đạo hiệu quả thường sử dụng các kỹ năng giao tiếp dựa trên tâm lý học hành vi để truyền cảm hứng và thúc đẩy đội nhóm.
Tâm lý học hành vi trong giao tiếp có vai trò to lớn
Tại sao Tâm lý học hành vi trong giao tiếp lại quan trọng?
Hiểu rõ bản thân và người khác: Nhờ vào Tâm lý học hành vi, chúng ta có thể nhận biết được các kiểu mẫu hành vi của mình và của người khác. Từ đó xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn.
- Cải thiện kỹ năng giao tiếp: Hiểu rõ các nguyên tắc của giao tiếp phi ngôn ngữ, kỹ năng lắng nghe và cách xây dựng mối quan hệ. Từ đó giúp chúng ta giao tiếp hiệu quả hơn trong mọi tình huống.
- Giải quyết xung đột: Bằng cách áp dụng các nguyên tắc Tâm lý học hành vi, chúng ta có thể tìm ra cách giải quyết xung đột một cách hòa bình và hiệu quả.
- Thuyết phục và ảnh hưởng: Hiểu rõ tâm lý của người khác giúp chúng ta đưa ra những thông điệp thuyết phục và đạt được mục tiêu của mình.
Những khía cạnh chính của Tâm lý học hành vi trong giao tiếp
- Giao tiếp phi ngôn ngữ: Bao gồm cử chỉ, nét mặt, tư thế, khoảng cách, và giọng nói. Những yếu tố này thường truyền tải nhiều thông tin hơn cả lời nói.
- Kỹ năng lắng nghe: Lắng nghe tích cực là một kỹ năng quan trọng giúp chúng ta hiểu rõ ý định của người khác và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp.
- Xây dựng mối quan hệ: Việc xây dựng và duy trì mối quan hệ dựa trên sự tin tưởng, tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau.
- Thuyết phục và ảnh hưởng: Hiểu rõ các nguyên tắc tâm lý giúp chúng ta đưa ra những thông điệp thuyết phục và thay đổi suy nghĩ của người khác.
Áp dụng Tâm lý học hành vi giao tiếp trong cuộc sống
- Trong công việc: Giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp với đồng nghiệp, cấp trên và khách hàng. Từ đó giúp bạn đạt được hiệu quả cao hơn trong công việc.
- Trong gia đình: Giúp xây dựng mối quan hệ gia đình hạnh phúc, giải quyết xung đột và thấu hiểu người thân hơn.
- Trong các mối quan hệ xã hội: Giúp bạn dễ dàng kết nối và xây dựng các mối quan hệ bền vững.
Áp dụng Tâm lý học hành vi giao tiếp trong cuộc sống thường ngày
Nên theo học ngành Tâm lý học ở đâu uy tín, sát với thực tiễn?
Chương trình Cử nhân Tâm lý học tại Viện Khoa học và Giáo dục Khai phóng, Đại học VinUni đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn có sự phát triển toàn diện. Sinh viên sẽ được trang bị kiến thức, kỹ năng và khả năng để theo đuổi sự nghiệp thành công trong ngành Tâm lý học.
Cơ sở lý luận cho phát triển chương trình giảng dạy là đào tạo những gì xã hội cần và sinh viên mong muốn. Chương trình trang bị cho sinh viên nền tảng lý thuyết và kiến thức ứng dụng về Tâm lý học. Từ đó phát triển sự hiểu biết sâu sắc trong suy nghĩ, hành vi và cảm xúc của con người. Ngoài ra còn có khả năng đánh giá chuyên môn về trạng thái tinh thần và tiến hành nghiên cứu lĩnh vực Tâm lý học xã hội, Tâm lý học học đường và Tâm lý học tổ chức và kinh doanh.
Những kỹ năng được trang bị khi sinh viên học tại VinUni
Sinh viên cũng có cơ hội phát triển kiến thức liên ngành, kiến thức công nghệ số, tư duy phản biện và sáng tạo. Với kỹ năng học tập suốt đời, năng lực nghiên cứu và ý thức trách nhiệm xã hội, sinh viên sẽ dễ dàng thành công ở bất cứ đâu.
Sinh viên sẽ thực hiện chương trình thực tập hoặc dự án cuối khóa trong năm cuối nhằm tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Từ đó xây dựng mạng lưới và khả năng kết nối sâu sắc hơn với các doanh nghiệp và phát triển nghề nghiệp của mình.
Một số con đường phát triển sự nghiệp khi tốt nghiệp VinUni
Một số con đường phát triển sự nghiệp tiềm năng bao gồm:
- Chuyên gia phân tích nghiên cứu thị trường
- Chuyên gia tư vấn
- Chuyên gia phân tích hành vi người tiêu dùng
- Quản lý maketing
- Nhà tư vấn tâm lý
- Chuyên gia quan hệ công chúng
- Nhà tâm lí học pháp y
- Nhà nghiên cứu xã hội
- Chuyên gia tư vấn sức khỏe tâm thần
- Nhà thần kinh học
- Nhà tâm lý học thể thao
- Chuyên gia nhân sự
- Nhà tâm lý học công nghiệp và tổ chức
- Giáo viên
Trường Đại học VinUni đào tạo ngành Tâm lý học
Trên đây là những gì mà bạn cần biết về Tâm lý học hành vi trong giao tiếp. Hiểu rõ tâm lý, cử chỉ và lời nói trong giao tiếp của đối phương giúp bạn xoay chuyển tình thế. Từ đó, cuộc sống của bạn sẽ được cải thiện hơn.
