Nguyên nhân ung thư máu: Những yếu tố nguy cơ không thể bỏ qua

Ung thư máu là một trong những căn bệnh ác tính nguy hiểm, ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn và khả năng miễn dịch của cơ thể. Bệnh này xảy ra khi các tế bào máu bị biến đổi bất thường, phát triển không kiểm soát và lấn át các tế bào máu khỏe mạnh. Tuy nhiên, nguyên nhân ung thư máu vẫn chưa được xác định một cách chính xác. Các nhà khoa học đã xác định nhiều yếu tố nguy cơ có thể góp phần làm gia tăng khả năng mắc bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về những yếu tố này, giúp bạn nhận diện và có biện pháp phòng tránh để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Ung thư máu là một trong những căn bệnh ác tính nguy hiểm, ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn và khả năng miễn dịch của cơ thể

Nguyên nhân ung thư máu và những yếu tố nguy cơ

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra ung thư máu chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nhà khoa học đã xác định một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh.

Yếu tố di truyền

Một trong những nguyên nhân phổ biến liên quan đến ung thư máu là yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người thân từng mắc bệnh bạch cầu, u lympho hoặc các dạng ung thư máu khác, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn bình thường.

Các nghiên cứu cho thấy, một số hội chứng di truyền như Hội chứng Down, Hội chứng Li-Fraumeni hoặc Hội chứng Bloom có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư máu. Nguyên nhân là do các đột biến gen di truyền làm rối loạn quá trình tạo máu và dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào bạch cầu.

Tiếp xúc với hóa chất độc hại

Một số hóa chất công nghiệp và dược phẩm có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tủy xương và hệ tạo máu, làm tăng nguy cơ mắc ung thư máu. Trong đó, benzen – một dung môi thường có trong xăng dầu, sơn, keo dán, thuốc trừ sâu – được coi là một trong những tác nhân nguy hiểm hàng đầu.

Những người làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất độc hại, chẳng hạn như công nhân trong ngành hóa chất, sản xuất nhựa, dệt may hay in ấn, có nguy cơ mắc ung thư máu cao hơn người bình thường. Ngoài ra, một số loại thuốc điều trị ung thư như hóa trị cũng có thể làm tăng khả năng phát triển bệnh bạch cầu cấp tính sau một thời gian dài sử dụng.

Tiếp xúc với bức xạ ion hóa

Bức xạ ion hóa là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng gây nên nguyên nhân ung thư máu. Những người sống hoặc làm việc trong môi trường có mức phóng xạ cao, chẳng hạn như nhân viên y tế thường xuyên tiếp xúc với tia X, kỹ sư làm việc tại các nhà máy điện hạt nhân, hoặc những người từng bị ảnh hưởng bởi các vụ nổ hạt nhân, có nguy cơ cao mắc bệnh.

Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ em tiếp xúc với mức phóng xạ cao khi còn trong bụng mẹ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu cấp tính.

Bức xạ ion hóa là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng gây nên nguyên nhân ung thư máu

Rối loạn hệ miễn dịch

Những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống hoặc HIV/AIDS có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển ung thư máu. Điều này là do hệ miễn dịch suy yếu làm giảm khả năng kiểm soát sự phát triển bất thường của tế bào máu, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho tế bào ung thư phát triển.

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người từng cấy ghép tạng và phải sử dụng thuốc ức chế miễn dịch trong thời gian dài cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh về máu, bao gồm ung thư máu.

Nhiễm virus và vi khuẩn

Một số loại virus và vi khuẩn có thể đóng vai trò trong sự hình thành và phát triển của ung thư máu. Cụ thể:

• Virus Epstein-Barr (EBV): Liên quan đến ung thư hạch không Hodgkin.
• Virus HTLV-1 (Human T-cell Leukemia Virus-1): Có thể gây bệnh bạch cầu dòng T.
• Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP): Liên quan đến ung thư hạch dạ dày.

Những người bị nhiễm các loại virus này trong thời gian dài hoặc có hệ miễn dịch yếu sẽ có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển ung thư máu.

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh

Lối sống không khoa học cũng có thể là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến ung thư máu. Một số thói quen có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Hút thuốc lá: Chứa nhiều hóa chất độc hại có thể gây tổn thương DNA của tế bào máu.
• Uống rượu bia quá mức: Làm suy yếu hệ miễn dịch, ảnh hưởng đến khả năng tạo máu.
• Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh, thiếu hụt vitamin và khoáng chất có thể làm suy giảm sức khỏe tổng thể.
• Ít vận động: Làm giảm khả năng đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, ảnh hưởng đến tuần hoàn máu.

Lối sống không khoa học cũng có thể là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến ung thư máu

Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc ung thư máu?

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn ung thư máu, nhưng bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại bằng cách sử dụng đồ bảo hộ lao động nếu làm việc trong môi trường có nguy cơ cao.
• Hạn chế tiếp xúc với bức xạ ion hóa bằng cách tuân thủ các quy định an toàn khi làm việc với tia X, tia gamma hoặc các nguồn phóng xạ khác.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Không hút thuốc, hạn chế rượu bia, ăn uống đủ chất và tập luyện thể dục thường xuyên.
• Bảo vệ hệ miễn dịch: Điều trị dứt điểm các bệnh tự miễn, tránh lây nhiễm các loại virus nguy hiểm.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Nếu có tiền sử gia đình mắc ung thư máu hoặc làm việc trong môi trường nguy cơ cao, bạn nên kiểm tra máu định kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường.

Ung thư máu là căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định, nhưng các nhà khoa học đã tìm ra nhiều yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến căn bệnh này, bao gồm di truyền, tiếp xúc với hóa chất độc hại, bức xạ ion hóa, rối loạn hệ miễn dịch và lối sống không lành mạnh.

Hiểu rõ nguyên nhân ung thư máu không chỉ giúp chúng ta có biện pháp phòng tránh mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu và đào tạo trong lĩnh vực y khoa. Để đối phó với những căn bệnh phức tạp như ung thư máu, việc phát triển đội ngũ y bác sĩ và chuyên gia chăm sóc sức khỏe có trình độ cao là điều vô cùng cần thiết.

VinUni cam kết đào tạo thế hệ bác sĩ và điều dưỡng không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tư duy nghiên cứu và đạo đức nghề nghiệp cao

Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni cam kết đào tạo thế hệ bác sĩ và điều dưỡng không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tư duy nghiên cứu và đạo đức nghề nghiệp cao. Chương trình Bác sĩ Y khoa của VinUni được thiết kế với sự hợp tác của Đại học Pennsylvania – một trong những trường y khoa hàng đầu thế giới, nhằm trang bị cho sinh viên nền tảng vững chắc về lâm sàng, nghiên cứu và tính chuyên nghiệp.

Bên cạnh đó, chương trình Cử nhân Điều dưỡng của VinUni không chỉ giúp sinh viên hiểu sâu về lĩnh vực điều dưỡng mà còn tạo điều kiện để họ tham gia vào các hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng, giải quyết dịch bệnh và nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân.

Với sự hướng dẫn từ đội ngũ giảng viên xuất sắc và cơ hội tiếp cận nghiên cứu tiên tiến, sinh viên VinUni sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc y tế tại Việt Nam và trên thế giới. Nếu bạn mong muốn trở thành một phần của thế hệ chuyên gia y tế ưu tú, góp phần giải quyết những thách thức sức khỏe như ung thư máu, VinUni chính là môi trường lý tưởng để bạn phát triển sự nghiệp.

Đăng ký tư vấn tuyển sinh trực tiếp từ VinUni: Tại đây