Khái niệm về Marketing qua các thời kỳ: Từ truyền thống đến hiện đại

Marketing là một trong những khái niệm quan trọng nhất trong lĩnh vực kinh doanh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu đầy đủ về quá trình hình thành và phát triển của nó. Từ những hoạt động trao đổi hàng hóa thô sơ thời cổ đại cho đến các chiến lược tiếp thị số phức tạp ngày nay, khái niệm về Marketing đã trải qua một hành trình dài, phản ánh những thay đổi mạnh mẽ trong tư duy kinh doanh và công nghệ. Hiểu rõ sự chuyển biến này không chỉ giúp doanh nghiệp nắm bắt xu hướng mà còn giúp tối ưu hóa cách tiếp cận khách hàng trong từng giai đoạn lịch sử.

Marketing được xem là một trong những yếu tố cốt lõi và không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh

Thời kỳ sơ khai: Marketing chưa có tên gọi

Trao đổi hàng hóa – hình thức Marketing nguyên thủy

Trong các xã hội nguyên thủy, khi con người chưa biết đến tiền tệ, việc trao đổi hàng hóa (barter) là hình thức phổ biến nhất. Người nông dân đổi lúa lấy thịt, thợ thủ công đổi đồ gốm lấy lương thực. Tuy khái niệm Marketing chưa ra đời, nhưng bản chất của hoạt động này đã hàm chứa yếu tố cốt lõi của Marketing hiện đại: Đáp ứng nhu cầu thông qua trao đổi.

Vai trò của thương nhân và chợ

Khi xã hội phát triển, các thương nhân xuất hiện và đóng vai trò trung gian giữa người sản xuất và người tiêu dùng. Chợ phiên trở thành nơi hội tụ hoạt động kinh doanh sôi nổi. Dù chưa có chiến lược quảng bá cụ thể, các yếu tố như vị trí đặt hàng, cách bày trí sản phẩm, hay lời rao hàng… đã là những công cụ Marketing đơn sơ, chứng minh rằng tinh thần tiếp thị đã tồn tại từ rất sớm.

Marketing truyền thống: Thế kỷ 19 – Giữa thế kỷ 20

Sự xuất hiện chính thức của thuật ngữ “Marketing”

Vào cuối thế kỷ 19, cuộc Cách mạng Công nghiệp đã thay đổi hoàn toàn cách con người sản xuất và tiêu dùng. Hàng hóa được sản xuất hàng loạt, cung vượt cầu, buộc các doanh nghiệp phải tìm cách tiêu thụ sản phẩm hiệu quả hơn. Chính lúc này, khái niệm về Marketing bắt đầu được định hình rõ rệt.

Từ “Marketing” lần đầu tiên được sử dụng tại Mỹ trong các tài liệu học thuật vào đầu thế kỷ 20, chủ yếu đề cập đến hoạt động phân phối, bán hàng và nghiên cứu thị trường.

Thời kỳ định hướng sản xuất và bán hàng

Giai đoạn đầu của Marketing truyền thống được chia làm hai hướng chính:

• Định hướng sản xuất: Khi cầu vượt cung, doanh nghiệp tập trung vào tối ưu hóa sản xuất, giảm giá thành, ít chú trọng đến nhu cầu khách hàng.
• Định hướng bán hàng: Khi cung bắt đầu vượt cầu, doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động bán hàng, khuyến mãi, quảng cáo đại trà để thúc đẩy tiêu thụ.

Marketing hỗn hợp (Marketing Mix) ra đời

Năm 1960, giáo sư Jerome McCarthy đề xuất mô hình Marketing Mix 4P (Product – Sản phẩm, Price – Giá cả , Place – Phân phối, Promotion – Xúc tiến), trở thành nền tảng cho Marketing hiện đại. Đây là cột mốc quan trọng trong việc hệ thống hóa các công cụ mà doanh nghiệp có thể kiểm soát để ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách.

Cuối thế kỷ 19, sản xuất hàng loạt thúc đẩy sự ra đời của khái niệm Marketing

Marketing hiện đại: Cuối thế kỷ 20 đến nay

Từ 4P đến 7P – Tối ưu hóa toàn bộ trải nghiệm Marketing

Ngoài mô hình 4P truyền thống (Product, Price, Place, Promotion), ngành dịch vụ hiện đại đã mở rộng thành mô hình 7P để quản trị trải nghiệm khách hàng toàn diện hơn. Ba yếu tố bổ sung gồm:

• People (Con người): Nhân viên, đại diện thương hiệu, đội ngũ chăm sóc khách hàng, tất cả đều ảnh hưởng trực tiếp đến cảm nhận và lòng trung thành của khách hàng.
• Process (Quy trình): Các bước xử lý dịch vụ, tốc độ phản hồi, mức độ tự động hóa –  đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả và sự hài lòng.
• Physical Evidence (Bằng chứng hữu hình): Không gian cửa hàng, website, tài liệu, thiết kế bao bì… giúp khách hàng đánh giá chất lượng dịch vụ thông qua yếu tố cảm nhận.

Sự xuất hiện của 7P cho thấy rằng khái niệm về Marketing không còn gói gọn trong sản phẩm hay giá cả, mà đã mở rộng sang trải nghiệm tổng thể, nơi mỗi chi tiết nhỏ đều góp phần định hình giá trị thương hiệu.

Digital Marketing – Cuộc cách mạng kỹ thuật số

Sự bùng nổ của Internet, đặc biệt là từ đầu những năm 2000, đã thay đổi toàn bộ cục diện ngành Marketing. Các công cụ truyền thống như TV, báo in, biển bảng… dần bị thay thế hoặc kết hợp với:

• SEO (Search Engine Optimization): Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm
• Email Marketing: Tiếp thị qua Email
• Content Marketing: Tiếp thị nội dung
• Social Media Marketing: Tiếp thị trên mạng xã hội
• PPC (Pay-per-click): Trả tiền cho mỗi lần nhấp chuột

Nhờ công nghệ, doanh nghiệp có thể cá nhân hóa nội dung tiếp thị, đo lường hiệu quả chiến dịch và tối ưu hóa chi phí tiếp cận khách hàng tiềm năng.

Marketing 5.0 – Công nghệ vì con người

Gần đây, nhà Marketing nổi tiếng Philip Kotler đã giới thiệu khái niệm Marketing 5.0, giai đoạn mà doanh nghiệp sử dụng trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI), dữ liệu lớn (Big Data), internet vạn vật (Internet of Things – IoT) và tự động hóa (Automation) để phục vụ khách hàng một cách thông minh hơn. Tuy công nghệ là yếu tố then chốt, nhưng con người vẫn là trung tâm.

Marketing 5.0 nhấn mạnh:

• Tăng trải nghiệm cá nhân hóa
• Kết hợp giữa máy móc và cảm xúc
• Marketing vì lợi ích chung, bền vững và có trách nhiệm xã hội

Sự bùng nổ Internet từ đầu những năm 2000 đã làm thay đổi hoàn toàn ngành Marketing

Ý nghĩa của việc hiểu đúng khái niệm về Marketing

Việc nắm rõ khái niệm về Marketing không chỉ có giá trị học thuật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cách doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh. Hiểu sai hoặc thiếu sót có thể dẫn đến việc đầu tư sai hướng, không tạo ra hiệu quả thực tế. Một số lợi ích khi hiểu đúng và cập nhật khái niệm:

• Định hướng rõ ràng cho chiến lược tiếp cận khách hàng
• Tối ưu hóa hiệu quả chi phí Marketing
• Nâng cao trải nghiệm và lòng trung thành của khách hàng
• Tăng sức cạnh tranh và khả năng mở rộng thị trường

Lý do nên học Marketing tại VinUni

Từ việc tìm hiểu khái niệm về Marketing qua các thời kỳ truyền thống đến hiện đại, có thể thấy rằng ngành học này luôn thay đổi và phát triển không ngừng để phù hợp với xu hướng thị trường. 

Trong bối cảnh đó, lựa chọn một môi trường đào tạo chất lượng chính là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công trong sự nghiệp. Nếu bạn đang tìm kiếm nơi học ngành Marketing uy tín, Trường Đại học VinUni là một gợi ý không thể bỏ qua. 

Nếu bạn đang tìm một địa chỉ đáng tin cậy để theo học ngành Marketing, VinUni chắc chắn là lựa chọn bạn không nên bỏ lỡ

Trường sở hữu chương trình đào tạo được xác thực bởi trường Kinh doanh Cornell SC Johnson (thuộc Đại học Cornell –  một trong tám trường Ivy League danh tiếng của Mỹ), đảm bảo tính thực tiễn và chuẩn quốc tế cao nhất. 

Bên cạnh đội ngũ giảng viên chất lượng, môi trường học 100% bằng tiếng Anh, sinh viên tại VinUni còn có cơ hội thực tập, trao đổi quốc tế và tiếp cận sâu rộng với lĩnh vực Digital Marketing (Tiếp thị số) hiện đại. Chính những yếu tố này giúp VinUni trở thành bệ phóng vững chắc cho thế hệ chuyên gia Marketing hàng đầu trong tương lai.

Xem thêm bài viết: Chuyên ngành Marketing là gì? Tìm hiểu từ A-Z về lĩnh vực hấp dẫn này