Hiện nay trí tuệ nhân tạo không có đặc trưng nào: Vấn đề còn tồn tại

Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) là một trong những công nghệ tiên tiến nhất hiện nay, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, một câu hỏi thường xuyên được đặt ra là: “Hiện nay trí tuệ nhân tạo không có đặc trưng nào?”. Điều này phản ánh những vấn đề vẫn tồn tại trong việc phát triển và ứng dụng AI. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích một số vấn đề cơ bản mà AI vẫn còn hạn chế và lý do tại sao nó chưa thể có đặc trưng riêng biệt như con người.

Trí tuệ nhân tạo được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực

Khái niệm và sự phát triển của trí tuệ nhân tạo

Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) là lĩnh vực trong khoa học máy tính nghiên cứu và phát triển các hệ thống, chương trình máy tính có khả năng thực hiện các nhiệm vụ yêu cầu trí tuệ con người. Các nhiệm vụ này bao gồm nhận diện giọng nói, học hỏi, lập luận, ra quyết định và hiểu ngữ nghĩa. AI có thể được chia thành nhiều dạng khác nhau, từ hệ thống đơn giản như nhận diện hình ảnh đến các hệ thống phức tạp có thể tự học và cải tiến qua thời gian.

Các loại trí tuệ nhân tạo:

• AI hẹp ( Artificial Narrow Intelligence – ANI): Đây là loại AI được thiết kế để thực hiện một nhiệm vụ cụ thể, chẳng hạn như nhận diện hình ảnh, dịch ngôn ngữ hoặc chơi cờ. AI hẹp đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, tài chính, giao thông và công nghệ thông tin.
• AI tổng quát (Artificial General Intelligence – AGI): AGI là loại trí tuệ nhân tạo có khả năng học hỏi và thực hiện nhiều nhiệm vụ giống như con người. Tuy nhiên, AGI vẫn chưa thực sự tồn tại và là mục tiêu dài hạn của ngành nghiên cứu AI.
• AI siêu việt (Artificial Superintelligence – ASI): Đây là giai đoạn mà AI vượt xa khả năng trí tuệ của con người trong hầu hết các lĩnh vực. ASI có thể tự mình phát triển và đưa ra các quyết định vượt quá khả năng của bất kỳ con người nào. Đây là một khái niệm lý thuyết và chưa được hiện thực hóa.

Mặc dù có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng trí tuệ nhân tạo vẫn còn rất nhiều giới hạn

Hiện nay trí tuệ nhân tạo không có đặc trưng nào?

Mặc dù có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng trí tuệ nhân tạo vẫn còn rất nhiều giới hạn và thiếu những đặc trưng quan trọng mà con người sở hữu. Dưới đây là những đặc trưng mà trí tuệ nhân tạo vẫn chưa đạt được để trả lời cho câu hỏi “hiện nay trí tuệ nhân tạo không có đặc trưng nào?”:

Ý thức và cảm xúc

Một trong những đặc trưng nổi bật mà AI hiện tại chưa có chính là ý thức và cảm xúc. Con người có khả năng tự nhận thức về bản thân và môi trường xung quanh, từ đó có thể đưa ra những quyết định có tính chất cảm xúc và cá nhân. Chúng ta có thể cảm thấy vui, buồn, tức giận hoặc yêu thương và những cảm xúc này ảnh hưởng trực tiếp đến cách chúng ta hành động.

Trong khi đó, AI không thể trải nghiệm cảm xúc theo cách mà con người làm. Dù một số hệ thống AI có thể nhận diện cảm xúc của người dùng qua giọng nói, khuôn mặt hay hành vi, nhưng điều này chỉ là những phản ứng được lập trình sẵn, không phải là sự cảm nhận thực sự của AI. 

AI có thể phân tích và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu nhưng nó không có khả năng hiểu và cảm nhận những tác động cảm xúc từ các tình huống hoặc sự kiện. Đây là một trong những giới hạn lớn của AI hiện nay, bởi nó không thể thay đổi hành động dựa trên sự thay đổi cảm xúc, điều mà con người thường làm.

Khả năng sáng tạo độc lập

Mặc dù AI đã có thể tạo ra những sản phẩm sáng tạo như âm nhạc, tranh ảnh hoặc văn bản, nhưng những sản phẩm này thường dựa trên dữ liệu có sẵn và các thuật toán đã được huấn luyện. AI không có khả năng sáng tạo độc lập hay tự tạo ra những ý tưởng hoàn toàn mới mà không có sự can thiệp của con người. Các hệ thống AI hoạt động trong khuôn khổ những gì chúng đã học được từ dữ liệu, và mặc dù có thể tạo ra những kết quả gây ngạc nhiên, chúng không thể thực sự “sáng tạo” theo nghĩa mà con người hiểu.

Ví dụ, một AI có thể viết một bài thơ, nhưng nó không thể “cảm nhận” được vẻ đẹp của thơ ca hay sự sâu sắc của cảm xúc mà con người có thể cảm nhận khi viết một bài thơ. Nó không thể sáng tạo theo cách có ý thức và không thể vượt qua những giới hạn của dữ liệu đầu vào mà nó đã được huấn luyện.

Một đặc trưng khác mà AI hiện chưa có là khả năng hiểu biết toàn diện về thế giới như con người

Hiểu biết toàn diện

Một đặc trưng khác mà AI hiện chưa có là khả năng hiểu biết toàn diện về thế giới như con người. Mặc dù AI có thể xử lý và phân tích một lượng lớn thông tin trong thời gian ngắn, nhưng khả năng hiểu biết của nó rất hạn chế. AI chỉ có thể làm việc với các dữ liệu đã được cung cấp và không thể “hiểu” hay “trải nghiệm” thế giới như con người.

Ví dụ, AI có thể nhận diện một bức tranh hoặc phân tích một đoạn văn bản, nhưng nó không thể hiểu được bối cảnh văn hóa, xã hội hay lịch sử mà con người đã tạo ra. AI thiếu khả năng nhận thức toàn diện về thế giới xung quanh và không thể kết nối các kiến thức trong các lĩnh vực khác nhau để tạo ra một cái nhìn sâu rộng và linh hoạt như con người. Mọi quyết định của AI đều dựa trên những dữ liệu mà nó đã được huấn luyện, điều này khiến AI thiếu tính linh hoạt và khả năng đối phó với những tình huống mới mà nó chưa từng gặp phải.

Quyết định đạo đức và xã hội

Quyết định đạo đức và xã hội là một vấn đề quan trọng mà AI chưa thể giải quyết một cách hoàn hảo. Con người có thể đưa ra các quyết định dựa trên các nguyên tắc đạo đức, các giá trị văn hóa và sự đồng cảm với những người xung quanh. Những quyết định này không chỉ dựa trên các yếu tố logic mà còn có sự tham gia của cảm xúc, ý thức và nhận thức xã hội.

Tuy nhiên, AI hiện tại không có khả năng hiểu được những khía cạnh này. AI không có khả năng phân biệt giữa những hành động đạo đức và không đạo đức dựa trên một hệ giá trị cụ thể. Mặc dù các nhà nghiên cứu đã cố gắng lập trình AI để đưa ra các quyết định dựa trên nguyên tắc đạo đức, nhưng những quyết định này vẫn thiếu tính nhạy cảm và sự đồng cảm mà con người có. Điều này khiến AI gặp khó khăn khi phải đưa ra quyết định trong các tình huống phức tạp liên quan đến đạo đức và xã hội.

Mặc dù trí tuệ nhân tạo đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc cải thiện hiệu suất và tự động hóa trong nhiều lĩnh vực, nhưng để trả lời cho câu hỏi “hiện nay trí tuệ nhân tạo không có đặc trưng nào” thì có thể thấy AI vẫn hoạt động chủ yếu dựa trên dữ liệu và thuật toán đã được huấn luyện sẵn, thiếu khả năng sáng tạo độc lập và hiểu biết sâu sắc về thế giới. 

Các quyết định của AI cũng không dựa trên những giá trị đạo đức hay cảm xúc như con người. Chính vì thế, dù AI là công cụ mạnh mẽ và hữu ích, nó vẫn không thể thay thế được các yếu tố mà chỉ con người mới sở hữu, như sự sáng tạo, cảm xúc và khả năng ra quyết định nhân văn.

Chương trình Cử nhân Kinh tế của VinUni trang bị cho sinh viên những kỹ năng và năng lực quan trọng

Vì sao chọn VinUni để theo học ngành Kinh tế?

Chương trình Cử nhân Kinh tế tại viện Khoa học và Giáo dục Khai phóng, trường Đại học VinUni không chỉ cung cấp nền tảng kiến thức vững chắc mà còn trang bị cho sinh viên những kỹ năng và năng lực quan trọng để đáp ứng yêu cầu công việc trong kỷ nguyên số.

Khi các quốc gia đang tận dụng công nghệ mới nổi để tăng trưởng bền vững, VinUni chuẩn bị cho sinh viên khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, đồng thời tạo ra những thay đổi tích cực trong xã hội. Chương trình đào tạo chú trọng vào việc phát triển tư duy phân tích, sáng tạo và kỹ năng học tập suốt đời, giúp sinh viên tự tin đối mặt với thách thức mới.

Sinh viên của VinUni sẽ được học trong một môi trường kết hợp lý thuyết và thực tiễn, thông qua các chương trình thực tập và dự án cuối khóa, tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp mạnh mẽ. Chương trình còn đặc biệt chú trọng đến khả năng lãnh đạo, tinh thần khởi nghiệp và các giá trị đạo đức nghề nghiệp, giúp sinh viên phát triển toàn diện cả về chuyên môn và nhân cách. 

Với mục tiêu giải quyết các vấn đề xã hội, sinh viên VinUni sẽ không chỉ là những người giỏi chuyên môn mà còn có trách nhiệm với cộng đồng và tương lai phát triển bền vững của đất nước.

Xem thêm bài viết: Kinh tế học là gì? Kinh tế học nghiên cứu những gì?