Điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào?

“Điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào?” là câu hỏi nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về ngành chăm sóc sức khỏe. Mặc dù cùng thực hiện nhiệm vụ chăm sóc bệnh nhân nhưng hai khái niệm này có sự khác biệt rõ rệt về tên gọi, trình độ đào tạo và phạm vi công việc. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt đó.

Điều dưỡng giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác

Khái niệm điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào?

Điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào là thắc mắc của nhiều bạn đang tìm hiểu về công việc chăm sóc bệnh nhân bởi trong hệ thống y tế, hai thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ những người làm công tác chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên trên thực tế, khái niệm về điều dưỡng và y tá có sự khác biệt rõ rệt.

Điều dưỡng là gì?

Điều dưỡng là một lĩnh vực trong y học chuyên về chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ điều trị, phục hồi và nâng cao sức khỏe cho bệnh nhân. Người làm điều dưỡng được gọi là điều dưỡng viên, có thể làm việc tại bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế hoặc chăm sóc tại nhà.

Ngành điều dưỡng hiện đại có hệ thống đào tạo bài bản với nhiều cấp độ từ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng, đại học đến sau đại học. Điều dưỡng viên không chỉ thực hiện các công việc chăm sóc bệnh nhân mà còn tham gia quản lý, tư vấn, giáo dục sức khỏe và nghiên cứu khoa học.

Y tá là gì?

Y tá là một thuật ngữ cũ trước đây được dùng để chỉ những người làm công tác chăm sóc bệnh nhân trong bệnh viện. Ở Việt Nam, trước năm 1990, những người học trung cấp hoặc sơ cấp về điều dưỡng được gọi là y tá. Tuy nhiên, từ sau năm 1990, Bộ Y tế đã đổi tên gọi chính thức thành điều dưỡng viên để phù hợp với hệ thống y tế quốc tế.

Hiện nay, khái niệm y tá gần như không còn được sử dụng trong các văn bản pháp luật, giáo dục hay hệ thống y tế chính thức. Tuy nhiên, trong cách gọi hàng ngày, nhiều người vẫn quen dùng từ y tá để chỉ những điều dưỡng viên làm công tác chăm sóc bệnh nhân trong bệnh viện.

Nghề điều dưỡng đòi hỏi sự tận tâm và kỹ năng chuyên môn cao

Chức năng của điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào?

Mặc dù đều làm công việc chăm sóc bệnh nhân nhưng khi xét đến điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào thì có thể thấy rõ sự khác biệt về tên gọi, trình độ đào tạo cũng như chức năng nghề nghiệp.

Về tên gọi và phạm vi nghề nghiệp

“Điều dưỡng” là thuật ngữ chính thức trong ngành y tế, bao quát nhiều vị trí như điều dưỡng viên lâm sàng, điều dưỡng chuyên khoa, điều dưỡng trưởng, điều dưỡng cộng đồng hay điều dưỡng hành chính. 

Trong khi đó, “y tá” trước đây dùng để chỉ những người thực hiện công việc chăm sóc bệnh nhân cơ bản, nhưng nay thuật ngữ này đã được thay thế bằng “điều dưỡng viên” để phù hợp với hệ thống y tế hiện đại.

Về trình độ đào tạo

Điều dưỡng viên hiện nay có nhiều cấp bậc đào tạo từ Trung cấp, Cao đẳng, Đại học đến Thạc sĩ và Tiến sĩ. Trong khi đó, trước đây y tá chủ yếu được đào tạo ở mức sơ cấp hoặc trung cấp, với chương trình giảng dạy tập trung vào thực hành nhiều hơn lý thuyết.

Về chức năng và nhiệm vụ

Mặc dù cả y tá (trước đây) và điều dưỡng viên (hiện nay) đều chăm sóc bệnh nhân nhưng điều dưỡng viên hiện đại có vai trò rộng hơn và chuyên môn cao hơn. 

Nếu y tá trước đây chủ yếu hỗ trợ bác sĩ trong việc chăm sóc bệnh nhân thì điều dưỡng viên ngày nay không chỉ chăm sóc, theo dõi sức khỏe mà còn tư vấn, phục hồi chức năng, nghiên cứu và giảng dạy. Trình độ chuyên môn của điều dưỡng viên được đào tạo bài bản về cả lý thuyết lẫn thực hành, trong khi y tá trước đây thiên về thực hành nhiều hơn. 

Phạm vi công việc của điều dưỡng viên không chỉ giới hạn trong bệnh viện mà còn mở rộng ra phòng khám, trung tâm y tế, chăm sóc tại nhà và nghiên cứu khoa học. Cơ hội thăng tiến cũng lớn hơn khi điều dưỡng viên có thể phát triển lên các vị trí như điều dưỡng trưởng, điều dưỡng chuyên khoa, điều dưỡng hành chính hoặc nghiên cứu sinh; trong khi y tá trước đây ít có cơ hội thăng tiến và chủ yếu làm công việc lâm sàng.

Điều dưỡng viên là cầu nối giữa bệnh nhân và bác sĩ

Các cấp bậc trong ngành điều dưỡng

Trong ngành Điều dưỡng, hệ thống cấp bậc được phân chia dựa trên trình độ đào tạo, kinh nghiệm làm việc và vai trò trong hệ thống y tế. 

Khi tìm hiểu điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào thì có thể thấy rằng điều dưỡng ngày nay có nhiều cấp bậc phát triển từ điều dưỡng viên thực hành đến những chuyên gia đầu ngành. Mỗi cấp bậc đều có nhiệm vụ và trách nhiệm riêng nhằm đảm bảo chất lượng chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bệnh nhân.

Điều dưỡng viên thực hành (Practical Nurse – PN)

Đây là cấp bậc điều dưỡng cơ bản, thường làm việc dưới sự giám sát của điều dưỡng viên có trình độ cao hơn hoặc bác sĩ. Họ đảm nhận những công việc chăm sóc trực tiếp và hỗ trợ bệnh nhân trong các hoạt động sinh hoạt hằng ngày.

Nhiệm vụ chính: Thực hiện các công việc chăm sóc bệnh nhân cơ bản như tiêm thuốc, thay băng, đo huyết áp, theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, hỗ trợ bệnh nhân trong việc ăn uống, vệ sinh cá nhân, thay đổi tư thế để phòng tránh loét do nằm lâu, đồng thời ghi nhận tình trạng bệnh nhân để báo cáo với điều dưỡng viên chính quy hoặc bác sĩ.

Những điều dưỡng viên ở cấp bậc này thường làm việc tại các cơ sở y tế nhỏ, viện dưỡng lão, trung tâm chăm sóc sức khỏe tại nhà hoặc hỗ trợ tại bệnh viện dưới sự chỉ đạo của điều dưỡng viên có trình độ cao hơn.

Điều dưỡng viên chính quy (Registered Nurse – RN)

Đây là những điều dưỡng viên có trình độ chuyên môn cao hơn, được đào tạo bài bản ở bậc Cao đẳng hoặc Đại học Điều dưỡng. Họ có thể làm việc độc lập hơn trong việc chăm sóc bệnh nhân và tham gia vào quá trình chẩn đoán, điều trị.

Nhiệm vụ chính: Đánh giá tình trạng sức khỏe bệnh nhân, thực hiện các thủ thuật y khoa như truyền dịch, đặt ống thông, tiêm truyền thuốc, chăm sóc vết thương chuyên sâu, hỗ trợ bệnh nhân phục hồi chức năng. Bên cạnh đó, họ còn tư vấn sức khỏe, hướng dẫn bệnh nhân và người nhà về chế độ dinh dưỡng, cách dùng thuốc cũng như các biện pháp phòng bệnh.

Điều dưỡng viên chính quy làm việc tại bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế và có thể đảm nhận vai trò hỗ trợ bác sĩ trong các ca phẫu thuật hoặc cấp cứu.

Điều dưỡng chuyên khoa (Specialized Nurse)

Sau khi hoàn thành chương trình Cử nhân Điều dưỡng, một số điều dưỡng viên có thể tiếp tục học lên để trở thành điều dưỡng chuyên khoa trong một lĩnh vực cụ thể như:

• Điều dưỡng cấp cứu: Chuyên chăm sóc bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch tại các khoa hồi sức cấp cứu (ICU), phòng cấp cứu (ER), có kỹ năng xử lý nhanh các tình huống khẩn cấp.
• Điều dưỡng gây mê hồi sức: Hỗ trợ bác sĩ trong quá trình gây mê, theo dõi bệnh nhân trong và sau phẫu thuật.
• Điều dưỡng nhi khoa: Chuyên chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, theo dõi sự phát triển và điều trị các bệnh nhi khoa.
• Điều dưỡng tim mạch: Hỗ trợ bệnh nhân mắc các bệnh lý về tim, theo dõi các chỉ số huyết áp, nhịp tim và hỗ trợ điều trị.

Những điều dưỡng chuyên khoa này thường làm việc trong các khoa chuyên sâu tại bệnh viện, yêu cầu trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm thực tế vững vàng.

Điều dưỡng trưởng (Head Nurse/Charge Nurse)

Đây là vị trí điều dưỡng có vai trò quản lý trong bệnh viện, có trách nhiệm điều phối công việc cho đội ngũ điều dưỡng viên trong khoa. Điều dưỡng trưởng không chỉ giám sát chất lượng chăm sóc bệnh nhân mà còn đóng vai trò cầu nối giữa điều dưỡng viên, bác sĩ và ban lãnh đạo bệnh viện.

Nhiệm vụ chính: Lên kế hoạch và phân công công việc cho các điều dưỡng viên, kiểm soát chất lượng dịch vụ y tế, đảm bảo bệnh nhân được chăm sóc theo đúng quy trình, hỗ trợ đào tạo nhân sự mới, tham gia vào việc lập kế hoạch điều trị cùng các bác sĩ.

Vị trí này đòi hỏi nhiều năm kinh nghiệm làm việc, kỹ năng quản lý tốt và khả năng lãnh đạo để đảm bảo sự vận hành trơn tru của bộ phận điều dưỡng trong bệnh viện.

Điều dưỡng hành chính – Quản lý điều dưỡng (Nursing Administrator)

Khi đạt trình độ cao hơn, một số điều dưỡng viên có thể chuyển sang lĩnh vực quản lý điều dưỡng, làm việc tại các bệnh viện, trung tâm y tế hoặc cơ quan nhà nước liên quan đến y tế.

Nhiệm vụ chính: Hoạch định chính sách y tế, giám sát hoạt động của các khoa điều dưỡng, lên kế hoạch đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế đạt tiêu chuẩn.

Những người ở vị trí này thường có bằng Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ Điều dưỡng, đồng thời có khả năng đưa ra những chiến lược quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Điều dưỡng nghiên cứu, giảng dạy (Nursing Researchers and Educators)

Ngoài vai trò thực hành lâm sàng, nhiều điều dưỡng viên sau khi đạt trình độ cao hơn có thể tham gia nghiên cứu khoa học hoặc giảng dạy tại các trường Đại học, Cao đẳng Y tế.

Nhiệm vụ chính: Nghiên cứu về các phương pháp chăm sóc sức khỏe, phát triển các phác đồ điều trị, viết các bài báo khoa học, giảng dạy sinh viên điều dưỡng, đào tạo và hướng dẫn thực hành cho điều dưỡng viên mới.

Những điều dưỡng viên này thường có trình độ Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ Điều dưỡng. Họ góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng những tiến bộ khoa học vào thực tiễn y tế.

Ngành Điều dưỡng có nhiều cấp bậc khác nhau từ điều dưỡng viên thực hành đến điều dưỡng chuyên khoa, điều dưỡng trưởng và những người làm công tác quản lý hoặc giảng dạy. Mỗi cấp bậc đều giữ vai trò quan trọng trong hệ thống y tế, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân. 

Điều này cho thấy điều dưỡng không chỉ đơn thuần là một công việc chăm sóc mà còn là một ngành khoa học và nghệ thuật, đòi hỏi sự tận tâm, kỹ năng chuyên môn cũng như cơ hội phát triển rộng mở cho những ai theo đuổi nghề nghiệp này.

Nghề điều dưỡng giúp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Học nghề Điều dưỡng trường nào tốt nhất hiện nay?

Nếu bạn có ước mơ trở thành một điều dưỡng viên chuyên nghiệp và đang tìm kiếm một môi trường đào tạo chất lượng để hiện thực hóa mục tiêu ấy thì chương trình Cử nhân Điều dưỡng tại trường Đại học VinUni chính là lựa chọn lý tưởng dành cho bạn.

Ngành Điều dưỡng đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Tại trường Đại học VinUni, bạn không chỉ được đào tạo về kiến thức chuyên môn mà còn được trang bị tư duy thực hành dựa trên bằng chứng, lấy người bệnh làm trung tâm trong chăm sóc sức khỏe. Điều dưỡng không chỉ đơn thuần là chăm sóc y tế tại bệnh viện, mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như kiểm soát dịch bệnh, ứng phó với tình huống khẩn cấp hay nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Chương trình Cử nhân Điều dưỡng tại trường Đại học VinUni không chỉ là điểm khởi đầu mà còn mở ra cơ hội thăng tiến rộng lớn trong sự nghiệp. Bạn có thể phát triển theo hướng chuyên môn sâu, trở thành nhà giáo dục, nhà quản lý hoặc nhà nghiên cứu trong lĩnh vực điều dưỡng. Với sự đồng hành và hỗ trợ tận tâm từ trường, bạn sẽ có nền tảng vững chắc để góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam.

Sinh viên trường Đại học VinUni hướng đến sự xuất sắc và trách nhiệm xã hội

Bên cạnh việc tìm hiểu điều dưỡng và y tá khác nhau như thế nào, điều quan trọng hơn là bạn cần lựa chọn môi trường đào tạo phù hợp để phát triển sự nghiệp. Hãy để trường Đại học VinUni giúp bạn chinh phục ước mơ trở thành một điều dưỡng viên xuất sắc ngay hôm nay!