Cảnh báo: Ung thư da và những dấu hiệu ban đầu dễ bị bỏ qua

Ung thư da là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Tuy nhiên, vì các triệu chứng ban đầu của bệnh thường khá mờ nhạt, nhiều người dễ dàng bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề da liễu thông thường. Điều này dẫn đến việc chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Vậy ung thư da có những dấu hiệu nhận biết sớm nào? Tại sao nhiều người lại chủ quan với căn bệnh này? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này, nhận biết các triệu chứng sớm để bảo vệ sức khỏe của mình và những người thân yêu.

Ung thư da là tình trạng các tế bào da phát triển bất thường và mất kiểm soát, tạo thành các khối u ác tính

Tổng quan ung thư da là gì?

Ung thư da là tình trạng các tế bào da phát triển bất thường và mất kiểm soát, tạo thành các khối u ác tính. Đây là loại ung thư có tỷ lệ mắc cao nhưng cũng có khả năng điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm.

Ung thư da chủ yếu được chia thành ba loại chính:

• Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal Cell Carcinoma – BCC): Loại phổ biến nhất, thường phát triển chậm và hiếm khi di căn.
• Ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous Cell Carcinoma – SCC): Xuất hiện chủ yếu ở vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng, có nguy cơ di căn cao hơn BCC.
• U ác tính (Melanoma): Nguy hiểm nhất, có thể lan rộng nhanh chóng sang các cơ quan khác của cơ thể nếu không được phát hiện sớm.

Những dấu hiệu ung thư da dễ bị bỏ qua

Nhiều người thường lầm tưởng những dấu hiệu ban đầu của ung thư da với các vấn đề da liễu thông thường như mụn, nốt ruồi hoặc vết thâm. Dưới đây là những dấu hiệu bạn cần đặc biệt lưu ý:

Xuất hiện nốt ruồi bất thường

Nốt ruồi là hiện tượng bình thường trên da, nhưng nếu bạn thấy một nốt ruồi thay đổi màu sắc, kích thước hoặc hình dạng, có viền mờ hoặc không đối xứng, hãy cẩn thận. Đây có thể là dấu hiệu của khối u ác tính.

Quy tắc ABCDE giúp bạn nhận biết nốt ruồi bất thường:

• A (Asymmetry – Bất đối xứng): Một nửa nốt ruồi không giống với nửa còn lại.
• B (Border – Đường viền): Viền nốt ruồi không đều, lởm chởm.
• C (Color – Màu sắc): Màu sắc không đồng nhất, có nhiều tông màu khác nhau.
• D (Diameter – Đường kính): Đường kính lớn hơn 6mm (khoảng đầu bút chì).
• E (Evolving – Tiến triển): Nốt ruồi thay đổi theo thời gian, có thể chảy máu hoặc ngứa.

Các vết loét không lành

Nếu bạn có một vết loét trên da kéo dài hơn 4 tuần mà không lành, chảy máu hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm, đây có thể là dấu hiệu của ung thư da. Những vết loét này thường xuất hiện trên vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng như mặt, cổ, tay và chân.

Xuất hiện mảng da khô, có vảy và ngứa

Một số dạng ung thư da có thể bắt đầu bằng những mảng da khô, có vảy, bong tróc hoặc tạo thành các mảng dày. Nếu các triệu chứng này kéo dài mà không thuyên giảm dù đã dưỡng ẩm hoặc điều trị bằng thuốc da liễu thông thường, bạn nên đến gặp bác sĩ.

Da đổi màu bất thường

Nếu bạn nhận thấy những vùng da có màu sắc bất thường như sạm, đỏ hoặc tím mà không có nguyên nhân rõ ràng, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư da.

Xuất hiện khối u nhỏ hoặc mụn không lành

Một số dạng ung thư biểu mô tế bào đáy có thể bắt đầu dưới dạng một khối u nhỏ, màu hồng hoặc đỏ, trông giống như mụn nhưng không biến mất theo thời gian. Nếu bạn thấy một nốt mụn kéo dài hàng tuần mà không lành, đừng chủ quan.

Ung thư da chủ yếu xảy ra do sự phát triển bất thường của tế bào da, thường do các tác nhân gây hại tích lũy theo thời gian

Nguyên nhân gây ung thư da

Ung thư da chủ yếu xảy ra do sự phát triển bất thường của tế bào da, thường do các tác nhân gây hại tích lũy theo thời gian. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ung thư da:

• Tiếp xúc với tia UV quá mức: Ánh nắng mặt trời chứa tia UV (Ultraviolet) có thể làm tổn thương DNA (Deoxyribonucleic Acid) của tế bào da, gây đột biến và dẫn đến ung thư da. Sử dụng giường tắm nắng (tanning bed) cũng làm tăng nguy cơ ung thư da.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc ung thư da, bạn có nguy cơ cao hơn.
• Sử dụng hóa chất độc hại: Một số hóa chất như arsenic, nhựa than đá, dầu khoáng có thể làm tăng nguy cơ ung thư da.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Những người có hệ miễn dịch kém (như bệnh nhân ghép tạng, nhiễm HIV/AIDS) có nguy cơ cao hơn mắc ung thư da.
• Lão hóa: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn do sự tích lũy tổn thương da theo thời gian.

Cách phòng tránh ung thư da hiệu quả

Ung thư da có thể được ngăn ngừa nếu bạn áp dụng các biện pháp bảo vệ da đúng cách. Dưới đây là những phương pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc ung thư da:

Hạn chế tiếp xúc với tia UV (Ultraviolet)

• Tránh ánh nắng mặt trời vào giờ cao điểm (từ 10h sáng đến 4h chiều), khi tia UV mạnh nhất.
• Tìm bóng râm khi ra ngoài, đặc biệt là vào mùa hè.

Sử dụng kem chống nắng

• Chọn kem chống nắng có chỉ số SPF (Sun Protection Factor – chỉ số thể hiện khả năng chống nắng) từ 30 trở lên, chống được cả tia UVA (tia cực tím bước sóng A) và UVB (tia cực tím bước sóng B).
• Bôi kem chống nắng trước khi ra ngoài 15-30 phút, thoa lại sau mỗi 2 giờ hoặc sau khi bơi, ra mồ hôi.

Mặc quần áo bảo vệ da

• Mặc áo dài tay, quần dài và sử dụng chất liệu chống nắng khi ra ngoài.
• Đội mũ rộng vành và đeo kính râm có khả năng chống tia UV (Ultraviolet).

Kiểm tra da thường xuyên

• Quan sát các nốt ruồi, đốm da, vết sẹo có thay đổi về kích thước, màu sắc, hình dạng.
• Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường như nốt ruồi không đối xứng, viền mờ, chảy máu hoặc ngứa, hãy đi khám da liễu ngay.

Duy trì lối sống lành mạnh

• Ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau xanh, trái cây, cá hồi giúp bảo vệ da khỏi tổn thương.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá, vì chúng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ ung thư.

Như vậy, ung thư da có thể khó nhận biết ở giai đoạn đầu, đặc biệt là ung thư hắc tố (Melanoma), vốn tiến triển nhanh và nguy hiểm. Trong khi đó, ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal Cell Carcinoma – BCC) thường phát triển chậm hơn nhưng vẫn cần được phát hiện sớm để tránh biến chứng. Việc quan sát và nhận diện kịp thời những dấu hiệu bất thường trên da sẽ giúp tăng cơ hội điều trị thành công.

Lý do bạn nên học ngành Bác sĩ Y khoa tại VinUni? 

Những nguy cơ từ ung thư da cho thấy tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức và phát triển các phương pháp y học tiên tiến để chẩn đoán, điều trị hiệu quả. Để giải quyết những vấn đề sức khỏe ngày càng phức tạp, cần có đội ngũ chuyên gia y tế được đào tạo bài bản, có tư duy nghiên cứu và kỹ năng thực hành vững vàng.

Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni cam kết đào tạo các thế hệ bác sĩ có năng lực xuất sắc, góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam và toàn cầu. Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni không chỉ trang bị kiến thức y học toàn diện mà còn chú trọng đào tạo kỹ năng lâm sàng, đạo đức nghề nghiệp và tư duy nghiên cứu. Với sự hợp tác chiến lược cùng Đại học Pennsylvania – một trong những trường đại học hàng đầu thế giới, sinh viên có cơ hội học tập trong môi trường hiện đại, tiếp cận những tiến bộ y khoa tiên tiến nhất.

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni chú trọng đào tạo kỹ năng lâm sàng, đạo đức nghề nghiệp và tư duy nghiên cứu cho sinh viên

Hơn thế nữa, VinUni nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo, khuyến khích sinh viên tham gia các dự án nghiên cứu về các bệnh lý nguy hiểm như ung thư da. Điều này không chỉ giúp sinh viên phát triển năng lực chuyên môn mà còn đóng góp vào sự tiến bộ chung của nền y học thế giới.

Nếu bạn đam mê y học, mong muốn trở thành một bác sĩ tận tâm và góp phần giải quyết các vấn đề sức khỏe cộng đồng, VinUni chính là môi trường lý tưởng để bạn phát triển và hiện thực hóa ước mơ của mình.

Xem thêm bài viết: Người bị huyết áp thấp: Nên làm gì và không nên làm gì?