Bệnh ung thư tuyến tụy: nguyên nhân và triệu chứng

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư tuyến tụy chiếm khoảng 3% tổng số ca ung thư nhưng lại là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ tư trong các loại ung thư. Điều này cho thấy mức độ nguy hiểm và thách thức trong việc chẩn đoán, điều trị căn bệnh này. Bài viết sau sẽ chia sẻ nguyên nhân cũng như các triệu chứng phổ biến của ung thư tuyến tụy giúp bạn phòng tránh kịp thời.

Bệnh ung thư tuyến tụy: nguyên nhân và triệu chứng

Nguyên nhân gây bệnh ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy là một loại ung thư ác tính bắt đầu từ tuyến tụy – một cơ quan quan trọng nằm phía sau dạ dày, có chức năng sản xuất enzyme tiêu hóa và hormone điều hòa đường huyết như insulin. Hiện nay căn bệnh này thường bắt nguồn từ một số nguyên nhân như:

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về phổi và tim mạch mà còn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư tuyến tụy. Nguyên nhân là do khói thuốc chứa hàng trăm hóa chất độc hại, trong đó có nhiều chất gây ung thư như nitrosamine, benzopyrene, formaldehyde. Khi hít vào, các chất này xâm nhập vào máu, đến tuyến tụy và gây tổn thương DNA (Deoxyribonucleic Acid) của tế bào.

Lâu dần, những tổn thương này có thể dẫn đến đột biến gen và hình thành các khối u ác tính. Hơn nữa, thuốc lá còn làm tăng sản xuất các gốc tự do trong cơ thể, gây stress oxy hóa và thúc đẩy quá trình viêm nhiễm mạn tính trong tuyến tụy. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư mà còn ảnh hưởng đến chức năng sản xuất insulin, làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2 – một yếu tố nguy cơ khác của ung thư tuyến tụy.

Gen di truyền

Nếu trong gia đình có người thân mắc ung thư tuyến tụy, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn do yếu tố di truyền. Một số đột biến gen có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tụy, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố môi trường không lành mạnh. Bên cạnh yếu tố di truyền, môi trường sống và lối sống chung trong gia đình cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Chẳng hạn, nếu một gia đình có thói quen ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh, uống rượu bia hoặc hút thuốc lá, nguy cơ ung thư tuyến tụy sẽ cao hơn. Vì yếu tố di truyền không thể thay đổi, những người có tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến tụy cần đặc biệt chú trọng đến việc tầm soát và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Xét nghiệm di truyền có thể giúp phát hiện sớm các đột biến nguy cơ, từ đó có kế hoạch theo dõi và phòng ngừa ung thư hiệu quả hơn.

Viêm tụy mạn tính

Viêm tụy mạn tính kéo dài có thể làm tổn thương các mô của tuyến tụy, tạo điều kiện cho các tế bào ung thư phát triển. Nguyên nhân phổ biến của viêm tụy mạn là lạm dụng rượu bia, rối loạn miễn dịch hoặc sỏi mật tái phát nhiều lần. Những người mắc viêm tụy mạn cần theo dõi sức khỏe chặt chẽ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Béo phì và chế độ ăn uống không lành mạnh

Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn và ít rau xanh có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy. Béo phì cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng, vì nó có thể gây rối loạn chuyển hóa, làm tăng viêm nhiễm và thay đổi hormone trong cơ thể, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho ung thư phát triển.

Tiểu đường

Bệnh tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường type 2, có mối liên hệ chặt chẽ với nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy. Khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc sử dụng insulin không hiệu quả, nồng độ đường huyết trong máu tăng cao, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tuyến tụy. Một số nghiên cứu cho thấy những người mắc tiểu đường có nguy cơ bị ung thư tuyến tụy cao hơn 1,5 – 2 lần so với người không mắc bệnh.

Nguyên nhân có thể đến từ tình trạng viêm mạn tính và rối loạn chuyển hóa insulin. Khi tuyến tụy bị kích thích liên tục để sản xuất insulin trong thời gian dài, các tế bào có thể bị tổn thương và biến đổi thành ung thư. Hơn nữa, nhiều bệnh nhân ung thư tuyến tụy được chẩn đoán mắc tiểu đường trước khi phát hiện ung thư, điều này cho thấy tiểu đường có thể vừa là nguyên nhân, vừa là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh.

Tiếp xúc với hóa chất độc hại

Những người làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, kim loại nặng hoặc các chất độc công nghiệp có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao hơn. Các hóa chất này có thể gây đột biến DNA trong tế bào tuyến tụy, làm tăng nguy cơ hình thành khối u ác tính. Lối sống ít vận động Những người có thói quen ngồi nhiều, ít vận động có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao hơn do cơ thể ít đốt cháy năng lượng dư thừa, dễ tích tụ mỡ và gây rối loạn chuyển hóa. Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư tuyến tụy

Triệu chứng của ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến bệnh khó phát hiện sớm. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:

Đau bụng và đau lưng kéo dài

Một trong những dấu hiệu phổ biến của ung thư tuyến tụy là đau ở vùng bụng trên, có thể lan ra lưng. Cơn đau thường âm ỉ, kéo dài và có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm hoặc sau khi ăn. Khi khối u phát triển, nó có thể chèn ép các dây thần kinh xung quanh, khiến cơn đau lan rộng và trở nên dữ dội hơn. Nếu tình trạng này kéo dài mà không có nguyên nhân rõ ràng, người bệnh nên đi khám sớm.

Vàng da, vàng mắt

Ung thư tuyến tụy có thể gây tắc nghẽn ống mật, khiến bilirubin tích tụ trong cơ thể và dẫn đến vàng da, vàng mắt. Bệnh nhân cũng có thể nhận thấy nước tiểu sẫm màu, phân nhạt màu và ngứa da kéo dài. Đây là một trong những triệu chứng thường gặp của ung thư tuyến tụy giai đoạn đầu, cần được kiểm tra ngay để xác định nguyên nhân.

Sụt cân không rõ nguyên nhân

Sụt cân đột ngột mà không do thay đổi chế độ ăn uống hoặc tập luyện có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tụy. Khi khối u phát triển, nó có thể làm suy giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể, dẫn đến tình trạng sụt cân nhanh chóng. Ngoài ra, người bệnh có thể cảm thấy chán ăn, đầy bụng ngay cả khi ăn ít. Rối loạn tiêu hóa Ung thư tuyến tụy có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón. Khối u có thể làm tắc nghẽn ống dẫn enzyme tiêu hóa từ tuyến tụy đến ruột non, khiến cơ thể không tiêu hóa được chất béo đúng cách, dẫn đến phân nhầy và có mùi hôi bất thường.

Mệt mỏi kéo dài

Người mắc ung thư tuyến tụy thường cảm thấy mệt mỏi dai dẳng, kiệt sức ngay cả khi nghỉ ngơi đầy đủ. Nguyên nhân có thể do cơ thể không hấp thu đủ chất dinh dưỡng, thiếu máu hoặc hệ miễn dịch bị suy yếu do bệnh ung thư. Nếu tình trạng mệt mỏi kéo dài mà không rõ nguyên nhân, người bệnh cần đi khám để kiểm tra sức khỏe tổng quát.

Đái tháo đường khởi phát đột ngột

Trong một số trường hợp, ung thư tuyến tụy có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất insulin của tuyến tụy, dẫn đến tình trạng đái tháo đường đột ngột ở người không có tiền sử bệnh. Nếu bạn đột nhiên bị tăng đường huyết, khát nước nhiều, tiểu nhiều mà không do yếu tố di truyền hoặc lối sống, hãy kiểm tra để loại trừ nguy cơ ung thư tuyến tụy.

Triệu chứng của ung thư tuyến tụy

Lý do nên lựa chọn ngành Y khoa của VinUni

Trong bối cảnh nhu cầu về đội ngũ y bác sĩ chất lượng cao ngày càng lớn, chương trình Bác sĩ Y khoa tại Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni ra đời nhằm đào tạo những chuyên gia y tế hàng đầu, có thể đóng góp vào công cuộc điều trị và nghiên cứu các bệnh nguy hiểm như ung thư tuyến tụy. Nội dung giảng dạy của chương trình này được xây dựng dựa trên mối quan hệ đối tác chiến lược với trường Đại học Y Khoa Pennsylvania nên đảm bảo đạt chuẩn quốc tế. Sinh viên có cơ hội làm quen với các tình huống y khoa thực tế ngay từ sớm đồng thời tiếp cận với những nghiên cứu y học tiên tiến nhất.

Nhờ đó, các sinh viên không chỉ trở thành những bác sĩ giỏi về chuyên môn mà còn có tư duy đổi mới, sẵn sàng cống hiến cho nền y học Việt Nam và thế giới. Đặc biệt VinUni cũng cung cấp chương trình Điều dưỡng thuộc Viện Khoa học Sức khỏe có sự kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật. Sinh viên được đào tạo theo hướng thực hành dựa trên bằng chứng, với mục tiêu đặt người bệnh làm trung tâm trong quá trình cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Ngoài ra, chương trình còn chú trọng phát triển kỹ năng giao tiếp và tư vấn cho bệnh nhân, giúp sinh viên hiểu rõ hơn về tâm lý người bệnh trong quá trình điều trị.

VinUni cung cấp chương trình Điều dưỡng thuộc Viện Khoa học Sức khỏe có sự kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật

Tóm lại, ung thư tuyến tụy là một căn bệnh nguy hiểm, tuy nhiên việc phát hiện sớm và thăm khám kịp thời hoàn toàn có thể giúp người bệnh cải thiện tiên lượng sống. Vì vậy, hãy chú ý đến những dấu hiệu bất thường và kiểm tra sức khỏe định kỳ để tăng cơ hội điều trị thành công nhé!