Zona thần kinh có lây không? Những hiểu lầm phổ biến cần tránh

Bệnh Zona thần kinh là một trong những căn bệnh da liễu phổ biến, gây ra bởi virus Varicella-Zoster – cùng loại virus gây bệnh thủy đậu. Nhiều người khi mắc bệnh hoặc tiếp xúc với người bệnh thường băn khoăn: “Zona thần kinh có lây không?” và có thể lây lan qua những con đường nào. Trên thực tế, bệnh có thể gây ra nhiều hiểu lầm dẫn đến lo lắng không cần thiết hoặc chủ quan trong việc phòng ngừa.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Zona thần kinh, cách lây lan của bệnh, đồng thời chỉ ra những quan niệm sai lầm phổ biến để có cách phòng tránh hiệu quả.

Trước khi tìm hiểu Zona thần kinh có lây không, chúng ta cần hiểu rõ Zona thần kinh là gì và nguyên nhân gây bệnh

Zona thần kinh là gì? Nguyên nhân gây bệnh

Trước khi tìm hiểu Zona thần kinh có lây không, chúng ta cần hiểu rõ Zona thần kinh là gì và nguyên nhân gây bệnh. Việc nắm bắt các thông tin cơ bản này giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về bệnh, từ đó áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Zona thần kinh (hay còn gọi là giời leo) là một bệnh nhiễm trùng da do virus Varicella-Zoster gây ra. Đây cũng là virus gây bệnh thủy đậu, nhưng sau khi khỏi thủy đậu, virus vẫn tồn tại trong cơ thể ở trạng thái “ngủ đông” trong các hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc gặp một số yếu tố kích thích, virus có thể tái hoạt động và gây ra Zona thần kinh.

Các nguyên nhân chính gây bệnh Zona thần kinh:

• Suy giảm miễn dịch: Căng thẳng, mệt mỏi, bệnh lý mãn tính, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Lão hóa: Người cao tuổi có nguy cơ mắc Zona thần kinh cao hơn do hệ miễn dịch suy yếu.
• Nhiễm HIV/AIDS hoặc ung thư: Những bệnh này làm hệ miễn dịch suy giảm, tạo điều kiện cho virus tái kích hoạt.
• Tác động từ môi trường: Thời tiết thay đổi, tiếp xúc với hóa chất hoặc ánh nắng mặt trời quá mạnh.

Zona thần kinh có lây không? Sự thật và cách lây truyền

Zona thần kinh có lây từ người sang người không?

Câu trả lời là không lây theo cách thông thường. Zona thần kinh không dễ dàng lây từ người sang người như cảm cúm hay bệnh thủy đậu. Tuy nhiên, virus Varicella-Zoster có thể truyền từ người bị Zona thần kinh sang người chưa từng mắc thủy đậu.

• Nếu bạn đã từng bị thủy đậu: Bạn sẽ không bị lây Zona thần kinh từ người khác, nhưng virus có thể tái kích hoạt trong cơ thể bạn do các yếu tố nguy cơ.
• Nếu bạn chưa từng bị thủy đậu hoặc chưa tiêm vaccine thủy đậu: Tiếp xúc với dịch từ mụn nước Zona thần kinh có thể khiến bạn mắc thủy đậu chứ không phải Zona thần kinh.

Những con đường lây nhiễm của virus Varicella-Zoster

Virus Varicella-Zoster chỉ có thể lây qua dịch từ mụn nước khi:

• Tiếp xúc trực tiếp với vết thương hở của người bệnh.
• Chạm vào quần áo, khăn mặt hoặc đồ dùng cá nhân bị dính dịch từ mụn nước.
• Mẹ bầu mắc bệnh Zona có thể lây virus sang thai nhi, nhưng trường hợp này hiếm.

Lưu ý: Khi mụn nước Zona đã đóng vảy, nguy cơ lây lan gần như bằng không.

Zona thần kinh không dễ dàng lây từ người sang người như cảm cúm hay bệnh thủy đậu

Những hiểu lầm phổ biến về bệnh Zona thần kinh

Dưới đây là một số quan niệm sai lầm mà nhiều người mắc phải:

• “Zona thần kinh rất dễ lây qua không khí”
  • Sai! Zona thần kinh không lây qua không khí hay hô hấp như cúm hay COVID-19. Virus chỉ lây qua dịch mụn nước và chủ yếu ảnh hưởng đến những ai chưa từng bị thủy đậu.
• “Chỉ người cao tuổi mới bị Zona thần kinh”
  • Sai! Mặc dù người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn, nhưng người trẻ cũng có thể mắc bệnh, đặc biệt nếu hệ miễn dịch suy yếu.
• “Người từng bị thủy đậu sẽ không bao giờ mắc Zona thần kinh”
  • Sai! Thực tế, virus Varicella-Zoster vẫn tồn tại trong cơ thể và có thể tái kích hoạt thành Zona thần kinh nếu gặp điều kiện thuận lợi.
• “Gãi hoặc làm vỡ mụn nước sẽ giúp bệnh mau khỏi”
  • Sai! Gãi có thể khiến virus lây lan ra các vùng da khác, gây nhiễm trùng thứ cấp và để lại sẹo.
• “Dùng thuốc kháng sinh sẽ chữa được Zona thần kinh”
  • Sai! Zona thần kinh do virus gây ra, nên kháng sinh không có tác dụng. Chỉ có thuốc kháng virus như acyclovir, valacyclovir hoặc famciclovir mới giúp kiểm soát bệnh.

Cách phòng tránh và điều trị Zona thần kinh

Cách phòng tránh Zona thần kinh

Để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Tiêm vaccine thủy đậu và vaccine Zona thần kinh (Zostavax, Shingrix) để giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh bằng cách ăn uống đủ chất, tập thể dục, giảm căng thẳng.
• Hạn chế tiếp xúc với người đang có mụn nước Zona thần kinh, đặc biệt nếu bạn chưa từng mắc thủy đậu.
• Giữ vệ sinh cá nhân, không dùng chung đồ cá nhân với người bệnh.

Cách điều trị Zona thần kinh

Bệnh Zona có thể kéo dài từ 2-4 tuần. Việc điều trị sớm giúp giảm đau và hạn chế biến chứng.

Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

• Thuốc kháng virus (Acyclovir, Valacyclovir, Famciclovir): Giúp rút ngắn thời gian bệnh, hiệu quả nhất khi dùng trong vòng 72 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng.
• Thuốc giảm đau (Paracetamol, Ibuprofen): Giảm đau, hạ sốt.
• Thuốc chống viêm, giảm ngứa: Dùng theo hướng dẫn bác sĩ.

Chăm sóc tại nhà

• Giữ vùng da bị tổn thương sạch sẽ, tránh gãi để không làm vỡ mụn nước.
• Bôi dung dịch xanh methylen hoặc kem chứa lidocain để giảm đau và chống nhiễm khuẩn.
• Chườm mát lên vùng da bị ảnh hưởng để giảm ngứa và đau.

Điều trị biến chứng (nếu có)

• Nếu Zona gây đau dây thần kinh kéo dài sau khi lành, bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau thần kinh như Gabapentin hoặc Pregabalin.
• Trong trường hợp nặng, có thể cần corticosteroid để giảm viêm.

Như vậy, Zona thần kinh không lây trực tiếp từ người sang người như nhiều người nghĩ. Tuy nhiên, virus Varicella-Zoster có thể lây từ bệnh nhân Zona sang người chưa từng mắc thủy đậu, gây ra bệnh thủy đậu chứ không phải Zona thần kinh. Vì vậy, hiểu đúng về bệnh, tránh những quan niệm sai lầm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và người xung quanh một cách tốt nhất.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn trả lời câu hỏi “Zona thần kinh có lây không?” một cách đầy đủ và chính xác. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Học tập tại VinUni, bạn sẽ có cơ hội tiếp cận các phương pháp điều trị tiên tiến, được hướng dẫn bởi các chuyên gia đầu ngành

Hiểu đúng về bệnh Zona thần kinh giúp chúng ta có cách phòng tránh và điều trị hiệu quả, góp phần bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Những kiến thức này đặc biệt quan trọng đối với những ai theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực y khoa và điều dưỡng – những người đóng vai trò tiên phong trong chăm sóc sức khỏe và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Tại Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni, chương trình Bác sĩ Y khoa và Cử nhân Điều dưỡng được thiết kế tỉ mỉ và phát triển dựa trên hợp tác với đối tác chiến lược là Đại học Pennsylvania, một trong những trường đại học hàng đầu thế giới. Chương trình giảng dạy kết hợp giữa lý thuyết chuyên sâu, thực hành lâm sàng và nghiên cứu khoa học, giúp sinh viên không chỉ nắm vững kiến thức y học mà còn rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân toàn diện.

Học tập tại VinUni, bạn sẽ có cơ hội tiếp cận các phương pháp điều trị tiên tiến, được hướng dẫn bởi các chuyên gia đầu ngành và tham gia vào môi trường giáo dục toàn diện, nơi đề cao tính chuyên nghiệp, sự thấu cảm và đạo đức nghề nghiệp. Nếu bạn đam mê ngành y và mong muốn đóng góp cho sự phát triển của nền y học Việt Nam, VinUni chính là lựa chọn lý tưởng để bạn trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng và trở thành những chuyên gia y tế xuất sắc trong tương lai.

Đăng ký tư vấn tuyển sinh trực tiếp từ VinUni: Tại đây