Ung thư phổi: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị hiệu quả hiện nay

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất, có tỷ lệ tử vong cao trên toàn cầu. Bệnh thường tiến triển âm thầm trong giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện sớm gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, với sự phát triển của y học hiện đại, các phương pháp điều trị ngày càng tiên tiến, mang lại hy vọng cho bệnh nhân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị ung thư phổi hiệu quả hiện nay.

Ung thư phổi là một căn bệnh nguy hiểm do sự phát triển không kiểm soát của các tế bào bất thường trong mô phổi

Tổng quan về ung thư phổi

Ung thư phổi là một căn bệnh nguy hiểm do sự phát triển không kiểm soát của các tế bào bất thường trong mô phổi, dẫn đến hình thành các khối u ác tính có khả năng lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể. Quá trình này bắt đầu ở phổi, từ khí quản, qua các phế quản chính cho đến các nhánh tiểu phế quản và phế nang – nơi diễn ra quá trình trao đổi khí giữa oxy và carbon dioxide.

Bệnh có thể được phân loại thành hai nhóm chính:

• Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small cell lung cancer – SCLC): Dạng này ít gặp hơn nhưng có tốc độ phát triển nhanh và dễ lan sang các khu vực khác. Nó thường xuất hiện ở những người có thói quen hút thuốc lâu dài và với số lượng lớn.
• Ung thư phổi không tế bào nhỏ (Non-small cell lung cancer – NSCLC): Đây là loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% các ca mắc. NSCLC bao gồm nhiều dạng như ung thư biểu mô tuyến, ung thư tế bào vảy và ung thư tế bào lớn.

Nguyên nhân gây ra ung thư phổi

Ung thư phổi thường xuất hiện do sự kết hợp của nhiều yếu tố nguy cơ. Dưới đây là một số nguyên nhân và yếu tố liên quan:

• Tác động của hút thuốc lá: Hầu hết các nghiên cứu đã khẳng định rằng, các hóa chất độc hại trong khói thuốc có thể gây tổn thương các tế bào phổi, làm tăng nguy cơ đột biến gen và hình thành khối u. Hút thuốc lá, bao gồm cả hút thuốc chủ động và thụ động, là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. 
• Ô nhiễm môi trường: Ô nhiễm không khí, đặc biệt là tiếp xúc với bụi mịn (PM2.5) và khí thải từ xe cộ, nhà máy công nghiệp, cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Hít phải các chất ô nhiễm trong thời gian dài có thể gây tổn thương phổi và kích thích sự phát triển của tế bào ung thư.
• Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Những người làm việc trong môi trường chứa nhiều hóa chất như amiăng, radon, arsenic, niken hoặc khí than có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường. Các hóa chất này có thể gây tổn thương DNA của tế bào phổi, dẫn đến sự đột biến và phát triển thành ung thư.
• Yếu tố di truyền: Mặc dù yếu tố di truyền không phải nguyên nhân chính, nhưng nếu trong gia đình có người từng mắc ung thư phổi, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng cao hơn. Một số đột biến gen nhất định có thể khiến tế bào phổi nhạy cảm hơn với các tác nhân gây ung thư.
• Bệnh lý nền liên quan đến phổi: Những người có tiền sử mắc bệnh phổi mãn tính như viêm phổi, lao phổi hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Chronic Obstructive Pulmonary Disease – COPD) cũng có nguy cơ cao hơn do tình trạng viêm kéo dài làm tổn thương mô phổi.

Ung thư phổi thường xuất hiện do sự kết hợp của nhiều yếu tố nguy cơ

Triệu chứng của ung thư phổi

Ung thư phổi giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:

Triệu chứng hô hấp

• Ho kéo dài không dứt, có thể ho ra máu
• Khó thở, hụt hơi ngay cả khi hoạt động nhẹ
• Đau tức ngực dai dẳng
• Khàn giọng, mất giọng không rõ nguyên nhân

Triệu chứng toàn thân

• Sụt cân đột ngột không rõ lý do
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
• Sốt nhẹ kéo dài, thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp

Triệu chứng khi ung thư lan rộng

• Đau xương khi tế bào ung thư di căn đến xương
• Đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng do ung thư di căn lên não
• Sưng mặt, cổ do khối u chèn ép tĩnh mạch chủ trên

Nếu xuất hiện các triệu chứng trên, đặc biệt là ở người hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ, việc đi khám sớm là rất quan trọng.

Ung thư phổi giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn

Các phương pháp điều trị ung thư phổi hiệu quả 

Việc lựa chọn phương pháp điều trị ung thư phổi phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe tổng quát và mong muốn của bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp phổ biến:

Phẫu thuật

Phẫu thuật thường được chỉ định cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn sớm, khi khối u còn khu trú và chưa di căn. Các loại phẫu thuật bao gồm:

• Cắt bỏ một phần thùy phổi: Áp dụng khi khối u còn nhỏ
• Cắt bỏ toàn bộ một thùy phổi: Khi ung thư đã lan rộng nhưng chưa di căn
• Cắt bỏ toàn bộ phổi: Khi ung thư đã lan ra toàn bộ phổi nhưng chưa di căn xa

Hóa trị và xạ trị

Đối với những trường hợp không thể tiến hành phẫu thuật, hóa trị và xạ trị là những liệu pháp được áp dụng rộng rãi.

• Hóa trị: Sử dụng các loại thuốc chống ung thư nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể. Mặc dù hóa trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, rụng tóc và suy giảm miễn dịch, nhưng khi được quản lý tốt, nó vẫn là một công cụ đắc lực trong việc kiểm soát sự phát triển của bệnh.
• Xạ trị: Áp dụng bức xạ năng lượng cao nhằm phá hủy các tế bào ung thư. Phương pháp này thường được kết hợp với hóa trị để tăng hiệu quả điều trị, đặc biệt là trong trường hợp khối u có vị trí khó tiếp cận hoặc khi bệnh đã lan rộng. Các công nghệ mới như xạ trị định hướng hình ảnh đã giúp nâng cao độ chính xác trong việc tác động lên khối u, từ đó giảm thiểu tổn thương cho các mô lành xung quanh.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị ung thư phổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau

Liệu pháp nhắm trúng đích

Trong những năm gần đây, liệu pháp nhắm trúng đích đã tạo ra bước tiến quan trọng trong điều trị ung thư phổi. Phương pháp này sử dụng các loại thuốc hoặc chất ức chế nhằm tác động trực tiếp vào các đột biến gen và các tín hiệu sinh học đặc trưng của tế bào ung thư.

• Ví dụ, các thuốc ức chế EGFR (Epidermal Growth Factor Receptor) đã được chứng minh có hiệu quả rõ rệt ở những bệnh nhân có đột biến gene EGFR.
• Các liệu pháp nhắm trúng đích không chỉ giúp kiểm soát sự phát triển của khối u mà còn giảm thiểu tác dụng phụ so với hóa trị truyền thống.

Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch là một lĩnh vực mới nổi trong điều trị ung thư phổi. Phương pháp này giúp kích thích hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và tiêu diệt các tế bào ung thư.

• Các loại thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch như pembrolizumab (Keytruda) hay nivolumab (Opdivo) đã mang lại hy vọng mới cho bệnh nhân, đặc biệt là những người không đáp ứng tốt với các liệu pháp truyền thống.
• Liệu pháp miễn dịch thường được kết hợp với các phương pháp điều trị khác để tối ưu hóa hiệu quả điều trị, mở ra hướng đi mới trong việc cải thiện tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân.

Điều trị hỗ trợ và chăm sóc giảm nhẹ

Ngoài các liệu pháp trực tiếp nhắm vào ung thư, điều trị hỗ trợ và chăm sóc giảm nhẹ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

• Điều trị hỗ trợ: Bao gồm việc sử dụng thuốc giảm đau, hỗ trợ dinh dưỡng và chăm sóc tâm lý, giúp bệnh nhân đối phó với các triệu chứng và tác dụng phụ của điều trị.
• Chăm sóc giảm nhẹ: Nhằm giảm bớt những cơn đau và khó chịu, đồng thời hỗ trợ bệnh nhân và gia đình vượt qua giai đoạn khó khăn của bệnh. Đây cũng là một phần không thể thiếu trong kế hoạch điều trị toàn diện.

Ung thư phổi là căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Việc nhận thức rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bệnh nhân có cơ hội sống tốt hơn. Nếu bạn hoặc người thân có yếu tố nguy cơ, hãy chủ động tầm soát để bảo vệ sức khỏe của mình.

Vì sao chọn VinUni để theo học ngành Y khoa – Điều dưỡng?

Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị ung thư phổi không chỉ giúp nâng cao nhận thức cộng đồng mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ y tế trong việc chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân. Để có thể đối mặt với những thách thức y khoa phức tạp này, ngành Y cần những bác sĩ và điều dưỡng không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tinh thần trách nhiệm, lòng nhân ái và sự nhạy bén trong nghiên cứu.

Viện Khoa học Sức khỏe của VinUni cam kết đào tạo thế hệ chuyên gia y tế xuất sắc, sẵn sàng đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng

Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni cam kết đào tạo thế hệ chuyên gia y tế xuất sắc, sẵn sàng đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni được xây dựng trên nền tảng giáo dục hiện đại, kết hợp giữa lý thuyết, thực hành lâm sàng và nghiên cứu khoa học. Sinh viên sẽ được tiếp cận với các phương pháp điều trị tiên tiến, làm việc trực tiếp cùng đội ngũ giảng viên và bác sĩ giàu kinh nghiệm để phát triển năng lực chẩn đoán, điều trị và chăm sóc bệnh nhân một cách toàn diện.

Bên cạnh đó, bệnh nhân mắc phải ung thư phổi hay ung thư nói chung không chỉ cần điều trị y khoa mà còn đòi hỏi sự chăm sóc và hỗ trợ toàn diện về thể chất lẫn tinh thần. Người bệnh cần được theo dõi sức khỏe chặt chẽ, hướng dẫn chế độ dinh dưỡng phù hợp và đặc biệt là nhận được sự đồng hành của đội ngũ điều dưỡng giàu chuyên môn, tận tâm trong suốt quá trình hồi phục.

Chương trình Cử nhân Điều dưỡng tại VinUni không chỉ đào tạo kỹ năng chăm sóc y tế mà còn trang bị cho sinh viên tư duy phản biện, khả năng ứng phó với các tình huống khẩn cấp và tinh thần trách nhiệm cao trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Với sự hợp tác cùng trường Điều dưỡng số một thế giới – Đại học Pennsylvania, sinh viên VinUni có cơ hội học tập theo chuẩn quốc tế, mở rộng con đường sự nghiệp và đóng góp tích cực vào sự phát triển của ngành y tế Việt Nam.