Ung thư đại trực tràng: nguyên nhân và triệu chứng

Ngày nay, với lối sống kém lành mạnh, ung thư đại trực tràng đang ngày càng trở nên phổ biến và có xu hướng trẻ hóa. Nhiều người chủ quan, chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, đây là căn bệnh có thể phòng ngừa và phát hiện sớm nếu chúng ta có nhận thức đúng đắn. Vậy ung thư đại trực tràng là gì, nguyên nhân do đâu và làm thế nào để phòng tránh? Cùng tìm hiểu ngay sau đây.

Ung thư đại trực tràng: nguyên nhân và triệu chứng

Nguyên nhân gây bệnh ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng là một loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào trong đại tràng (ruột già) hoặc trực tràng. Đây là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt ở các nước phát triển. Bệnh thường bắt đầu từ các polyp lành tính trong niêm mạc ruột, sau đó phát triển thành ung thư nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nguyên nhân chính xác gây ra ung thư đại trực tràng vẫn chưa được xác định rõ, nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh như:

Tuổi tác

Nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng tăng cao theo độ tuổi, đặc biệt là từ 50 tuổi trở lên. Khi cơ thể lão hóa, các tế bào trong đường ruột dễ bị tổn thương và đột biến hơn, làm tăng khả năng phát triển khối u. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa, do đó những người trẻ tuổi cũng không nên chủ quan với nguy cơ mắc bệnh.

Tiền sử gia đình

Nếu trong gia đình có người thân mắc ung thư đại trực tràng, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn bình thường. Điều này có thể liên quan đến yếu tố di truyền hoặc môi trường sống và thói quen ăn uống chung trong gia đình. Những người có người thân mắc bệnh cần tầm soát ung thư sớm để phát hiện và ngăn ngừa bệnh kịp thời.

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Thường xuyên tiêu thụ thực phẩm nhiều dầu mỡ, thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn hoặc ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Chất bảo quản, nitrit và chất béo bão hòa trong các loại thực phẩm này có thể gây viêm nhiễm và biến đổi tế bào trong niêm mạc đại tràng. Để phòng bệnh, cần bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và chất xơ vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Lối sống ít vận động

Những người ngồi nhiều, ít vận động có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn do hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, dễ gây tích tụ độc tố trong ruột. Hơn nữa, lối sống thụ động còn làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa, từ đó thúc đẩy quá trình phát triển ung thư. Việc duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường nhu động ruột, giảm nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh lý đường ruột

Những người mắc các bệnh viêm nhiễm mạn tính ở đường ruột như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn có nguy cơ cao phát triển ung thư đại trực tràng. Tình trạng viêm kéo dài làm tổn thương lớp niêm mạc ruột, tạo điều kiện cho các tế bào bất thường phát triển. Người mắc bệnh đường ruột nên theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường.

Thường xuyên hút thuốc lá và uống rượu bia

Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, trong đó có ung thư đại trực tràng. Các chất độc hại trong thuốc lá có thể gây đột biến DNA của tế bào ruột, thúc đẩy sự phát triển của khối u. Tương tự, rượu bia cũng có thể làm tổn thương niêm mạc đại tràng, tạo điều kiện cho ung thư phát triển. Việc hạn chế hoặc từ bỏ những thói quen này sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đáng kể.

Tiếp xúc với hóa chất độc hại

Những người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, chẳng hạn như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, hoặc các chất gây ung thư trong môi trường làm việc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Các hóa chất này có thể tác động đến DNA của tế bào và gây ra những biến đổi nguy hiểm. Nếu làm việc trong môi trường có nguy cơ cao, cần trang bị bảo hộ đầy đủ và khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát nguy cơ mắc bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư đại trực tràng

Triệu chứng của ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng thường tiến triển âm thầm trong giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan và chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn. Tuy nhiên, nếu chú ý đến những dấu hiệu bất thường của cơ thể, chúng ta có thể nhận biết sớm và tăng cơ hội điều trị thành công. Dưới đây là các triệu chứng điển hình của ung thư đại trực tràng:

Rối loạn tiêu hóa kéo dài

Một trong những dấu hiệu sớm của ung thư đại trực tràng là thay đổi thói quen đại tiện. Bệnh nhân có thể xuất hiện tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài mà không rõ nguyên nhân, đầy hơi, chướng bụng, đau quặn bụng sau khi ăn. Ngoài ra, phân có thể trở nên mỏng hơn bình thường do khối u làm hẹp lòng ruột. Nếu tình trạng này kéo dài trong nhiều tuần mà không liên quan đến chế độ ăn uống hay bệnh lý tiêu hóa thông thường, người bệnh cần đi kiểm tra ngay.

Đi ngoài ra máu hoặc có máu trong phân

Máu trong phân là dấu hiệu quan trọng cảnh báo ung thư đại trực tràng. Người bệnh có thể thấy máu tươi đỏ thẫm nếu ung thư nằm ở trực tràng hoặc phần dưới đại tràng, hoặc phân có màu sẫm hơn nếu khối u ở vị trí cao hơn trong đại tràng. Nhiều người nhầm lẫn dấu hiệu này với bệnh trĩ, nhưng nếu tình trạng đi ngoài ra máu kéo dài, đặc biệt kèm theo các triệu chứng khác, người bệnh nên đi khám ngay để loại trừ nguy cơ ung thư.

Đau bụng kéo dài, đầy hơi, khó chịu vùng bụng

Khối u trong đại tràng có thể gây tắc nghẽn hoặc kích thích niêm mạc ruột, dẫn đến đau bụng âm ỉ hoặc quặn từng cơn, đặc biệt sau khi ăn. Bệnh nhân có thể cảm thấy đầy hơi, khó tiêu ngay cả khi ăn uống bình thường, đôi khi buồn nôn hoặc nôn ói. Cơn đau thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu nhưng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh tiến triển. Nếu các triệu chứng này kéo dài mà không do nguyên nhân tiêu hóa thông thường, người bệnh nên đi khám để kiểm tra.

Cảm giác đi ngoài không hết phân

Người mắc ung thư đại trực tràng có thể cảm thấy muốn đi ngoài liên tục nhưng sau khi đi xong vẫn thấy không hết phân. Nguyên nhân là do khối u trong trực tràng cản trở quá trình đào thải phân, gây ra cảm giác đại tiện không hoàn toàn. Nếu dấu hiệu này kéo dài mà không liên quan đến bệnh trĩ hay hội chứng ruột kích thích, cần kiểm tra để phát hiện sớm nguy cơ ung thư.

Giảm cân không rõ nguyên nhân

Sụt cân đột ngột mà không thay đổi chế độ ăn uống hay tập luyện có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư. Khi ung thư đại trực tràng phát triển, cơ thể bị ảnh hưởng đến quá trình hấp thu dinh dưỡng, tiêu hao năng lượng bất thường, đồng thời gây chán ăn và thay đổi khẩu vị. Nếu trong thời gian ngắn, bạn giảm hơn 5% trọng lượng cơ thể mà không có lý do rõ ràng, hãy đi kiểm tra sức khỏe ngay.

Mệt mỏi kéo dài và thiếu máu

Ung thư đại trực tràng có thể gây chảy máu âm thầm trong đường ruột, dẫn đến thiếu máu. Bệnh nhân thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức ngay cả khi nghỉ ngơi đầy đủ, da nhợt nhạt, chóng mặt, khó thở và tim đập nhanh. Nếu xuất hiện các dấu hiệu thiếu máu mà không do nguyên nhân rõ ràng, người bệnh cần kiểm tra để loại trừ nguy cơ ung thư.

Triệu chứng của ung thư đại trực tràng

Có nên theo học ngành Y khoa của trường Đại học VinUni?

Ung thư đại trực tràng là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất trên thế giới. Bệnh có diễn biến âm thầm, thường chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn khi các triệu chứng rõ ràng. Điều đáng nói là, nếu được phát hiện sớm, ung thư đại trực tràng có thể được điều trị hiệu quả với tỷ lệ sống sót cao. Chính vì vậy, việc nghiên cứu sâu hơn về cơ chế bệnh lý, phương pháp chẩn đoán sớm và điều trị tối ưu đang trở thành trọng tâm của y học hiện đại. Đây cũng là lý do ngành Y khoa cần những thế hệ bác sĩ tài năng, không chỉ có kiến thức vững chắc mà còn được trang bị những kỹ năng nghiên cứu và thực hành tiên tiến.

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni tự hào được thiết kế theo mô hình đào tạo tiên tiến, kết hợp giữa kiến thức lý thuyết và thực hành chuyên sâu nhờ hợp tác với đối tác chiến lược là Đại học Pennsylvania. Chương trình tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế, cập nhật những tiến bộ khoa học mới nhất trong lĩnh vực Y khoa. VinUni đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất hiện đại, đặc biệt là Trung tâm Mô phỏng Y khoa được thiết kế như một bệnh viện thực thụ với hơn 30 phòng đào tạo đa dạng theo tiêu chuẩn quốc tế.

Sinh viên được thực hành trên các công nghệ và phương pháp tiên tiến nhất, như xác người được xử lý nhựa hóa (plastination), bàn giải phẫu tương tác và phòng huấn luyện kỹ năng thông minh. Việc rèn luyện trong môi trường mô phỏng này giúp sinh viên làm quen với các tình huống lâm sàng thực tế trước khi tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân, nâng cao kỹ năng và sự tự tin trong thực hành. Ngoài ra, trường Đại học VinUni còn cung cấp chương trình cử nhân Điều dưỡng với nội dung đào tạo chất lượng. Sinh viên sẽ được trau dồi kiến thức chuyên môn vững vàng đồng thời phát triển kỹ năng giao tiếp và tư vấn cho bệnh nhân, từ đó hiểu rõ hơn về tâm lý người bệnh trong quá trình điều trị.

Trường Đại học VinUni đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất hiện đại

Có thể nói ung thư đại trực tràng là một thách thức lớn đối với ngành y tế và cộng đồng. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ, chúng ta ngày càng có nhiều phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả. Vậy nên đừng quên xây dựng cho bản thân một lối sống lành mạnh cũng như khám sức khỏe định kỳ nhé!