Stress oxy hóa có thể được theo dõi trong thời gian thực?

Hãy tưởng tượng cơ thể bạn cũng có thể bị “gỉ sét” như kim loại. Tế bào bị tổn thương âm thầm khi các gốc tự do vượt quá khả năng bảo vệ. Hiện tượng này gọi là stress oxy hoá, góp phần dẫn đến các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và Alzheimer.

Một dấu ấn sinh học quan trọng của stress oxy hoá là peroxynitrite: không xuất hiện trong tế bào khỏe mạnh nhưng tăng vọt tại các vùng viêm, nơi bệnh bắt đầu hình thành. Tuy nhiên, các phương pháp đo truyền thống thường gián tiếp, phá hủy mẫu và khó theo dõi liên tục.

Tại Horizons 2025, TS. Andrea Carlini (UC Santa Barbara) đã giới thiệu xL-PRPs, các đầu dò huỳnh quang gốc polymer “phát sáng” khi gặp peroxynitrite. Nhờ polymer hóa bằng phương pháp Ring-Opening Metathesis Polymerization (một phản ứng tạo chuỗi polymer từ các monomer vòng), các đầu dò này có tuổi thọ kéo dài từ vài giây đến nhiều ngày, khuếch tán chậm và cho phép quan sát stress oxy hoá trong mô với độ phân giải cao nhờ light-sheet fluorescence microscopy (kính hiển vi huỳnh quang chiếu tấm sáng mỏng quan sát mẫu 3D sống).