SAGA 2025: Cầu nối đưa tiến bộ hệ gen thế giới vào nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam

Trong 2 ngày 27 – 28/10/2025, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinUni (VUBD) – Trường Đại học VinUni tổ chức Hội thảo Quốc tế lần thứ nhất về Ứng dụng hệ gen trong Nông nghiệp (SAGA 2025). Đây là sự kiện quốc tế đầu tiên tại Việt Nam tập trung vào các tiến bộ toàn cầu trong nghiên cứu hệ gen học ứng dụng, chọn giống, chỉnh sửa gen, vi sinh vật học và tích hợp dữ liệu sinh học nhằm thúc đẩy phát triển nông nghiệp công nghệ cao và bền vững.

Kết nối tri thức Việt Nam với thế giới

SAGA 2025 quy tụ hơn 20 diễn giả quốc tế và trong nước, đến từ các trường đại học, tổ chức, viện nghiên cứu hàng đầu, như: Đại học A&F Tây Bắc (Trung Quốc); Đại học New England, Đại học Queensland, Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Khối Thịnh vượng chung (Úc); Đại học Liège (Bỉ); Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (Philippines); Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cùng các doanh nghiệp lớn, như: TH Milk, BAF Việt Nam, Dabaco Group, Datagene (Úc)…

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã mang đến 23 báo cáo chuyên sâu, tham gia 8 phiên thảo luận, thiết kế dự án hợp tác giữa trong nước và quốc tế, chạm đến hầu hết các thế mạnh của Việt Nam, như lúa gạo, thủy sản, gia súc, rừng. Các tham luận kết hợp phân tích nhiều loại dữ liệu sinh học (genomics, transcriptomics, proteomics và metagenomics) để giải quyết các thách thức quan trọng hiện nay trong nông nghiệp hiện đại.

Hơn 250 đại biểu trong nước và quốc tế đã thảo luận về các xu hướng nghiên cứu hệ gen tiên tiến, cơ hội hợp tác, và chiến lược phát triển nông nghiệp thông minh. Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc đưa khoa học hệ gen vào thực tiễn nông nghiệp Việt Nam, giúp tăng năng suất, chất lượng và giá trị xuất khẩu nông sản.

GS. Robert Henry – chuyên gia công nghệ sinh học thực vật hàng đầu thế giới đến từ Đại học Queensland (Úc), cho biết: “Những tiến bộ trong khoa học hệ gen đang cung cấp các công cụ và kiến thức mới về sinh học, giúp giải trình tự DNA dài chính xác hơn, chỉnh sửa gen hiệu quả hơn. Những thành tựu này sẽ hỗ trợ bảo tồn đa dạng sinh học, thúc đẩy phát triển các giống cây trồng có năng suất cao hơn, chất lượng dinh dưỡng và chức năng tốt hơn, góp phần đảm bảo an ninh lương thực và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Với các nhóm nghiên cứu ở Việt Nam nói riêng, chúng ta có thể thúc đẩy hợp tác về cải tiến giống lúa, mía, cây rừng, cây cảnh hoặc rau quả, định danh và đặc trưng các loài cây dược liệu. Bản thân tôi kỳ vọng thông qua hội thảo này sẽ khởi xướng được các dự án hợp tác mới, một số có thể bắt đầu ngay lập tức.”

Ứng dụng hệ gen – Chìa khóa cho nông nghiệp chính xác

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm và suy thoái đất, cạnh tranh tài nguyên ngày càng gay gắt, các chuyên gia nhận định việc phát triển giống mới nhanh, năng suất, chất lượng cao, có khả năng chống chọi hiệu quả với các điều kiện khắc nghiệt, hướng tới “nông nghiệp chính xác” là

hướng phát triển tất yếu. Đặc biệt, với sự phát triển bùng nổ của Dữ liệu lớn và AI, các mục tiêu đó có tiềm năng lớn để thành công.

Theo PGS.TS. Đỗ Đức Lực đến từ Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ngành nông nghiệp của Việt Nam đóng góp khoảng 12% GDP, trong đó chăn nuôi chiếm tỷ trọng 1/4. Cải tiến di truyền nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi là cấp thiết, giúp rút ngắn thời gian, đạt được tiến bộ di truyền sớm hơn với chi phi ngày một rẻ hơn.

Tuy nhiên, kỹ thuật chọn lọc theo hệ gen vẫn còn mới ở Việt Nam. Trong bối cảnh đó, SAGA 2025 tổ chức là cơ hội quan trọng để giới khoa học trong nước học hỏi, hợp tác và đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng nhằm nâng cao năng suất và giá trị ngành nông nghiệp Việt Nam.

Thông qua Hội thảo, VUBD cũng thể hiện vai trò tiên phong trong phát triển khoa học hệ gen ứng dụng, công nghệ sinh học trong giai đoạn mới của đất nước. GS Vũ Hà Văn, Giám đốc Khoa học VUBD cho biết, các nghiên cứu sắp tới của Viện sẽ mang tính liên ngành, hợp tác quốc tế, hướng đến các bài toán lớn của quốc gia, ví dụ bài toán thiết lập hạ tầng dữ liệu hệ gen quốc gia.

Không chỉ là diễn đàn trao đổi học thuật, SAGA 2025 còn mở ra tiềm năng kết nối, hợp tác giữa các nhà khoa học Việt Nam với thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu hệ gen đang phát triển sôi động. Những dự án đó sẽ được triển khai ngay khi hội thảo kết thúc, mang lại lợi ích thiết thực cho Việt Nam. Các chuyên gia cũng cam kết sẽ đưa SAGA trở thành chuỗi hội thảo quốc tế uy tín thường niên.

Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinUni (VUBD) là đơn vị tiên phong của Tập đoàn Vingroup trong việc ứng dụng dữ liệu lớn để giải quyết các bài toán lớn cho người Việt: từ những thành tựu đột phá trong dự án 1.000 hệ gen người Việt đến các start-up về ứng dụng dữ liệu lớn trong AI và công nghệ sinh học, cho tới các chương trình tài trợ nâng tầm khoa học công nghệ và các nhà nghiên cứu trẻ trong nước. Trong giai đoạn phát triển mới, Viện đặt ra sứ mệnh xây dựng một trung tâm nghiên cứu tầm quốc tế trong 2 lĩnh vực: công nghệ sinh học và toán ứng dụng; góp phần giải quyết 3 bài toán lớn của Việt Nam – trung tâm dữ liệu quốc gia; nông nghiệp thông minh; và nền tảng toán học cho thời đại công nghệ mới.