Những vấn đề cơ bản mà người tự học Tâm lý học nên biết
Tự học Tâm lý học là chủ đề mà nhiều người quan tâm. Nó có vẻ sẽ khá khó khăn để tìm hiểu lúc ban đầu. Vì dù sao đây là một chủ đề rộng lớn. Nhưng nếu bạn hiểu được những điều cơ bản thì nó có thể giúp bạn dễ dàng tìm hiểu sâu hơn về ngành này. Sau đây là những điều cơ bản mà bạn cần biết về chủ đề này.
Khi tự học Tâm lý học, đâu là những điều bạn cần biết?
Sau đây là những điều bạn cần biết nếu muốn tự học Tâm lý học:
Tâm lý học nghiên cứu về tâm trí và hành vi
Tâm lý học nghiên cứu về quá trình phát triển, diễn ra của tâm trí và hành vi. Thuật ngữ Tâm lý học (Psychology) xuất phát từ sự kết hợp của 2 từ Hy Lạp cổ. Đó là Psyche: nghĩa là “hơi thở, tinh thần, linh hồn”. Và thứ 2 là Logia: Nghĩa là “nghiên cứu về”. Tâm lý học xuất phát từ Sinh học (Biology) và Triết học (Philosophy). Và chúng có sự liên kết chặt chẽ với các ngành khác như Xã hội học (Sociology), Y học (Medicine), Ngôn ngữ học (Linguistics) và Nhân học (Anthropology).
Tâm lý học là ngành dùng các phương pháp khoa học
Một trong những ‘huyền thoại’ phổ biến về ngành Tâm lý học là gán cho nó chỉ là “những điều bình thường”. Không giống với những điều thông thường, Tâm lý học dựa trên các phương pháp khoa học nhằm điều tra những câu hỏi để đưa đến những kết luận. Thông qua việc sử dụng các phương pháp thực nghiệm, các nhà nghiên cứu có thể khám phá mối tương quan giữa các sự việc khác nhau. Các nhà Tâm lý học cũng sử dụng các kỹ thuật để nghiên cứu tâm trí và hành vi con người. Điều đó bao gồm: Quan sát tự nhiên, thực nghiệm, nghiên cứu trường hợp và phản hồi.
Các nhà Tâm lý học dựa trên nhiều quan điểm khác nhau
Các chủ đề và câu hỏi trong ngành Tâm lý học có thể được xem xét theo nhiều cách khác nhau. Hãy lấy chủ đề bạo lực như một ví dụ. Một vài nhà Tâm lý học sẽ tìm hiểu ảnh hưởng của các yếu tố sinh học góp phần vào bạo lực. Trong khi đó, một số nhà Tâm lý học có thể xem xét các yếu tố như văn hóa, mối quan hệ gia đình, áp lực xã hội và các biến số tình huống có ảnh hưởng đến bạo lực. Một số quan điểm quan trọng trong Tâm lý học là:
- Quan điểm sinh học
- Quan điểm nhận thức
- Quan điểm hành vi
- Quan điểm tiến hóa
- Quan điểm nhân bản
- Quan điểm văn hóa – xã hội
Các lĩnh vực nhỏ trong ngành Tâm lý học
Trước khi tự học Tâm lý học, bạn cần biết về những lĩnh vực nhỏ trong ngành này. Các sinh viên nhập môn thường được bắt đầu với sự khám phá những điều cơ bản của nhiều lĩnh vực khác nhau. Thế nhưng những khám phá tiếp theo trong từng lĩnh vực cụ thể sẽ phụ thuộc vào định hướng chuyên ngành của mỗi người. Một vài phân ngành chính trong ngành Tâm lý học bao gồm: Tâm lý học lâm sàng (Clinical Psychology), Tâm lý học nhân cách (Personality Psychology), Tâm lý học nhận thức (Cognitive Psychology), Tâm lý học phát triển (Developmental Psychology) và Tâm lý học xã hội (Social Psychology).
Tâm lý học không chỉ có trị liệu
Khi nghĩ về Tâm lý học, bạn có hình dung về một nhà trị liệu cầm cuốn sổ ghi chép ngồi bên một thân chủ và người đó đang kể lại những trải nghiêm thời ấu thơ? Trị liệu hiển nhiên là một phần lớn và quan trọng trong ngành Tâm lý học. Thế nhưng nó chắc chắn không phải điều duy nhất mà các nhà Tâm lý học thường làm. Thực tế rằng, nhiều nhà Tâm lý học không làm việc trong các lĩnh vực sức khỏe tinh thần. Tâm lý học bao gồm các lĩnh vực khác như: Giảng dạy, nghiên cứu, tham vấn,… Các nhà Tâm lý học làm việc trong nhiều bối cảnh môi trường khác nhau như:
- Các trường cao đẳng và đại học
- Các công ty tư nhân
- Trường học
- Bệnh viện
- Các cơ sở chính quyền
- Các công việc có liên quan đến tâm lý
- Các khu vực đặc thù khác trong tâm lý học
Tâm lý học ở xung quanh chúng ta
Tâm lý học không chỉ là những chủ đề hàn lâm ở trong lớp học, phòng nghiên cứu thực nghiệm và các cơ sở sức khỏe tinh thần. Các nguyên lý của Tâm lý học có thể ở xung quanh chúng ta trong những tình huống hằng ngày. Các quảng cáo trên truyền hình và bảng in mà bạn nhìn thấy mỗi ngày dựa trên Tâm lý học. Từ đó để phát triển các thông điệp tiếp thị nhằm ảnh hưởng và thuyết phục mọi người mua các sản phẩm được quảng cáo. Các trang web mà bạn thường truy nhập thường sử dụng Tâm lý học để hiểu sở thích, nhu cầu của khách hàng của họ tốt hơn.
Tâm lý học khám phá ra thế giới thật và các vấn đề lý thuyết
Khi bạn bắt đầu tự học tâm lý học, có một số lý thuyết và nghiên cứu mà bạn học không thực sự áp dụng cho các vấn đề thực tế trong cuộc sống. Tuy nhiên, điều quan trọng mà bạn cần nhớ là Tâm lý học gồm cả nhũng điều áp dụng thực tế và lý thuyết. Một số nhà nghiên cứu chỉ tập trung vào việc tìm hiểu thông tin tổng thể của chúng ta về các kiến thức tâm trí và hành vi con người. Nó được gọi là nghiên cứu cơ bản – Basic research.
Trong khi đó, những người khác tập trung giải quyết các vấn đề và và áp dụng các vấn đề tâm lý vào các tình huống thực tế. Nó được biết đến như là nghiên cứu ứng dụng – Applied research).
Tâm lý học cung cấp cho chúng ta nhiều lựa chọn nghề nghiệp
Nếu bạn biết các chuyên ngành trong Tâm lý học, bạn sẽ hài lòng khi khám phá ra rằng sẽ có nhiều lựa chọn nghề nghiệp khác nhau. Chọn lựa nghề nghiệp sẽ phù thuộc vào trình độ học vấn và kinh nghiệm của bạn. Vì vậy, điều quan trọng là bạn cần tìm hiểu các yêu cầu đào tạo và bằng cấp của từng lĩnh vực cụ thể. Một vài các lựa chọn nghề nghiệp trong các lĩnh vực bao gồm: Tâm lý học lâm sàng (Clinical Psychology), Tâm lý học pháp lý (Forensic psychology), Tâm lý học sức khỏe (Health Psychology) và Tâm lý học tổ chức – nhân sự (Industrial-organizational Psychology)
Tâm lý học nghiên cứu hành vi bình thường và bất thường
Khi nhiều người nghĩ về Tâm lý học, họ sẽ lập tức nghĩ ngay về chẩn đoán và điều trị các hành vi bất thường. Tuy nhiên, điều quan trọng mà bạn cần nhớ là tâm lý học nghiên cứu cả các hành vi bình thường và hành vi bất thường. Tâm lý học tìm cách để mô tả, giải thích, dự đoán, điều chỉnh và cải thiện các hiện tượng trong tâm lý.
Các mục tiêu chính của ngành Tâm lý học bao gồm:
- Mô tả suy nghĩ và hành vi con người (Đôi khi cả động vật)
- Giải thích vì sao những suy nghĩ và hành vi đó xuất hiện
- Dự đoán cách thức, lý do và thời điểm mà những suy nghĩ và hành đó sẽ xuất hiện lần tới
- Điều chỉnh và cải thiện suy nghĩ và hành vi, giúp cuộc sống của cá nhân và xã hội được tốt hơn.
Những điều bạn cần biết khi tự học ngành Tâm lý học
Nên học ngành Tâm lý học tại đâu?
Chương trình Cử nhân Tâm lý học tại Viện Khoa học và Giáo dục Khai phóng, Đại học VinUni đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn có sự phát triển toàn diện. Sinh viên sẽ được trang bị kiến thức, kỹ năng và khả năng để theo đuổi sự nghiệp thành công trong ngành Tâm lý học.
Cơ sở lý luận cho phát triển chương trình giảng dạy là đào tạo những gì xã hội cần và sinh viên mong muốn. Chương trình trang bị cho sinh viên nền tảng lý thuyết và kiến thức ứng dụng về Tâm lý học. Từ đó phát triển sự hiểu biết sâu sắc trong suy nghĩ, hành vi và cảm xúc của con người. Ngoài ra còn có khả năng đánh giá chuyên môn về trạng thái tinh thần và tiến hành nghiên cứu lĩnh vực Tâm lý học xã hội, Tâm lý học học đường và Tâm lý học tổ chức và kinh doanh.
Những kỹ năng được trang bị khi sinh viên học tại VinUni
Sinh viên cũng có cơ hội phát triển kiến thức liên ngành, kiến thức công nghệ số, tư duy phản biện và sáng tạo. Với kỹ năng học tập suốt đời, năng lực nghiên cứu và ý thức trách nhiệm xã hội, sinh viên sẽ dễ dàng thành công ở bất cứ đâu.
Sinh viên sẽ thực hiện chương trình thực tập hoặc dự án cuối khóa trong năm cuối nhằm tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Từ đó xây dựng mạng lưới và khả năng kết nối sâu sắc hơn với các doanh nghiệp và phát triển nghề nghiệp của mình.
VinUni đào tạo ngành Tâm lý học
Trên đây là những gì mà bạn cần biết về tự học Tâm lý học. Thông qua ngành này, bạn sẽ được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc và kinh nghiệm chuyên môn hơn. Từ đó, bạn có thể đóng góp tốt hơn cho bản thân và cả xã hội.
