Ngộ độc thực phẩm nên làm gì? Hướng dẫn chi tiết để xử lý kịp thời

Ngộ độc thực phẩm là tình trạng xảy ra khi một người tiêu thụ thực phẩm hoặc đồ uống bị nhiễm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hoặc hóa chất độc hại. Các triệu chứng có thể xuất hiện trong vòng vài giờ đến vài ngày sau khi ăn thực phẩm nhiễm độc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vậy ngộ độc thực phẩm nên làm gì? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu các bước xử lý cụ thể khi bị ngộ độc thực phẩm, cũng như cách phòng tránh hiệu quả.

Trước khi tìm hiểu ngộ độc thực phẩm nên làm gì, chúng ta cần hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng này

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm

Trước khi tìm hiểu ngộ độc thực phẩm nên làm gì, chúng ta cần hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra do nhiều yếu tố khác nhau:

Vi khuẩn và virus gây bệnh

• Vi khuẩn Salmonella: Thường có trong trứng sống, thịt gà chưa nấu chín, sữa chưa tiệt trùng.
• Vi khuẩn E. coli: Gây tiêu chảy nghiêm trọng, có thể nhiễm qua thực phẩm chưa rửa sạch.
• Norovirus: Một loại virus phổ biến gây viêm dạ dày ruột, dễ lây lan qua thực phẩm và nước uống.

Thực phẩm nhiễm độc tố tự nhiên

• Nấm độc: Một số loại nấm hoang dại chứa độc tố nguy hiểm.
• Cá nóc: Chứa độc tố Tetrodotoxin có thể gây tử vong nếu chế biến sai cách.
• Khoai tây mọc mầm: Chứa Solanine, một loại độc tố thần kinh.

Thực phẩm bị ôi thiu, nhiễm hóa chất

• Thức ăn để lâu ở nhiệt độ không phù hợp: Dễ sinh ra vi khuẩn gây bệnh.
• Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật: Rau củ không rửa sạch có thể chứa hóa chất độc hại.

Triệu chứng của ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau tùy vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nhiễm độc và tình trạng sức khỏe của từng người. Các triệu chứng thường xuất hiện từ vài giờ đến vài ngày sau khi ăn thực phẩm bị nhiễm khuẩn, virus, ký sinh trùng hoặc hóa chất độc hại. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến nhất của ngộ độc thực phẩm:

• Buồn nôn và nôn mửa: Cơ thể phản ứng để đào thải độc tố ra ngoài, có thể nôn nhiều lần, gây cảm giác khó chịu và mệt mỏi.
• Tiêu chảy: Phân lỏng hoặc nhiều nước, đôi khi có máu nếu bị nhiễm khuẩn nặng. Tình trạng này dễ dẫn đến mất nước nghiêm trọng nếu không bù nước kịp thời.
• Đau bụng, co thắt dạ dày: Cảm giác quặn thắt hoặc đau âm ỉ ở vùng bụng, có thể kèm theo đầy hơi và chướng bụng.
• Sốt, ớn lạnh: Nếu ngộ độc do vi khuẩn hoặc virus, cơ thể có thể phản ứng bằng cách tăng nhiệt độ để chống lại tác nhân gây bệnh.
• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Khi cơ thể bị mất nước và chất điện giải, người bệnh có thể cảm thấy uể oải, kiệt sức, thậm chí khó đứng vững.
• Chóng mặt, mất nước nghiêm trọng: Khi cơ thể mất nước nhiều do tiêu chảy và nôn ói, người bệnh có thể cảm thấy chóng mặt, khô miệng, khát nước liên tục, tiểu ít hoặc không tiểu trong nhiều giờ.

Khi bị ngộ độc thực phẩm, điều quan trọng nhất là xử lý kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm

Ngộ độc thực phẩm nên làm gì?

Khi bị ngộ độc thực phẩm, điều quan trọng nhất là xử lý kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các bước chi tiết bạn cần làm:

Sơ cứu ngay tại nhà

Nếu triệu chứng nhẹ, bạn có thể tự xử lý bằng cách:

• Gây nôn (nếu cần thiết): Nếu thực phẩm mới ăn vào và chưa bị tiêu hóa, có thể gây nôn bằng cách uống nhiều nước ấm rồi dùng tay kích thích họng. Tuy nhiên, không gây nôn trong trường hợp bệnh nhân mất ý thức hoặc nuốt phải hóa chất độc hại.
• Bù nước và điện giải: Tiêu chảy và nôn mửa có thể khiến cơ thể mất nước nhanh chóng. Hãy uống nước oresol (ORS), nước muối loãng hoặc nước lọc để duy trì lượng nước trong cơ thể.
• Nghỉ ngơi, tránh ăn ngay lập tức: Dạ dày cần thời gian hồi phục, vì vậy nên nhịn ăn trong vài giờ sau khi bị ngộ độc. Sau đó, có thể ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo loãng, súp.

Khi nào cần đến bệnh viện?

Mặc dù hầu hết các trường hợp ngộ độc thực phẩm có thể tự khỏi sau 24-48 giờ, nhưng nếu xuất hiện những dấu hiệu nghiêm trọng dưới đây, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời:

• Nôn mửa liên tục, không thể giữ nước trong cơ thể: Nếu bạn nôn quá nhiều và không thể uống nước hoặc dung dịch bù điện giải, cơ thể sẽ nhanh chóng mất nước nghiêm trọng, gây nguy hiểm đến sức khỏe.
• Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày, kèm theo máu trong phân: Tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến mất nước và suy kiệt. Nếu có máu trong phân, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn nghiêm trọng hoặc tổn thương đường ruột.
• Sốt cao trên 39°C, co giật hoặc mất ý thức: Sốt cao liên tục không hạ, kèm theo tình trạng run rẩy, co giật hoặc lú lẫn có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng hoặc nhiễm độc thần kinh.
• Đau bụng dữ dội, chướng bụng bất thường: Cơn đau bụng quá mức, không thuyên giảm hoặc chướng bụng nghiêm trọng có thể là dấu hiệu của viêm ruột, tắc ruột hoặc biến chứng nguy hiểm khác.

Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ làm gì?

Khi nhập viện, các bác sĩ sẽ:

• Truyền dịch để bù nước và điện giải nếu bạn mất nước nghiêm trọng.
• Xét nghiệm phân, máu hoặc nước tiểu để xác định nguyên nhân gây ngộ độc.
• Kê đơn thuốc phù hợp như thuốc kháng sinh (nếu do vi khuẩn), thuốc chống nôn hoặc thuốc điều chỉnh hệ tiêu hóa.
• Theo dõi và điều trị các biến chứng nếu có dấu hiệu suy thận, mất nước nặng hoặc sốc nhiễm trùng.

Bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh ngộ độc thực phẩm ngay từ khâu chọn mua, bảo quản và chế biến thực phẩm

Cách phòng tránh ngộ độc thực phẩm

Để không phải loay hoay tìm cách xử lý ngộ độc thực phẩm nên làm gì, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh ngay từ khâu chọn mua, bảo quản và chế biến thực phẩm.

Chọn thực phẩm an toàn

• Mua thực phẩm từ nguồn uy tín, tránh thực phẩm ôi thiu, quá hạn sử dụng.
• Không ăn hải sản, thịt sống hoặc các món tái nếu không đảm bảo vệ sinh.
• Rửa sạch rau củ quả dưới vòi nước chảy để loại bỏ hóa chất.

Bảo quản thực phẩm đúng cách

• Giữ thực phẩm tươi sống trong ngăn mát tủ lạnh ở nhiệt độ dưới 5°C.
• Không để thực phẩm chín và sống chung với nhau để tránh nhiễm chéo vi khuẩn.
• Hâm nóng thức ăn thừa trước khi ăn lại.

Vệ sinh khi chế biến thực phẩm

• Rửa tay sạch trước khi chế biến và ăn uống.
• Dùng dao, thớt riêng cho thực phẩm sống và chín.
• Nấu chín thực phẩm ở nhiệt độ tối thiểu 70°C để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.

Ngoài các biện pháp trên, bạn cũng nên theo dõi tình trạng bảo quản thực phẩm trong gia đình, thường xuyên vệ sinh tủ lạnh, bếp và các dụng cụ nấu ăn để đảm bảo môi trường an toàn cho sức khỏe.

Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng nếu biết cách xử lý đúng cách, bạn có thể hạn chế hậu quả nghiêm trọng. Khi gặp tình huống này, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh, nhận diện triệu chứng và thực hiện các bước sơ cứu kịp thời. Ngộ độc thực phẩm nên làm gì không chỉ là kiến thức cần thiết mà còn là kỹ năng quan trọng giúp bảo vệ bản thân và những người xung quanh. 

Vì sao chọn VinUni để theo học ngành Y khoa – Điều dưỡng?

Nếu ngộ độc thực phẩm diễn biến nặng, cần phải có sự can thiệp kịp thời về y tế để hạn chế những biến chứng nguy hiểm. Kiến thức về cách xử lý các trường hợp này không chỉ quan trọng đối với người dân mà còn là kỹ năng thiết yếu đối với các chuyên gia y tế. 

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni được thiết kế để đào tạo các bác sĩ có năng lực chuyên môn cao, kỹ năng lâm sàng vững vàng

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại trường Đại học VinUni được thiết kế để đào tạo các bác sĩ có năng lực chuyên môn cao, kỹ năng lâm sàng vững vàng và tư duy nghiên cứu tiên tiến. Với sự hợp tác của Đại học Pennsylvania, sinh viên VinUni có cơ hội thực hành trong môi trường thực tế, tiếp cận phương pháp giảng dạy tiên tiến và tham gia các dự án nghiên cứu y khoa. Học tập tại VinUni không chỉ giúp bạn nắm vững kiến thức mà còn trang bị cho bạn khả năng xử lý các tình huống khẩn cấp như ngộ độc thực phẩm một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Bên cạnh đó, ngộ độc thực phẩm không chỉ cần được chữa trị mà còn đòi hỏi sự chăm sóc đúng cách để người bệnh nhanh chóng hồi phục. Vai trò của điều dưỡng trong việc theo dõi triệu chứng, bù nước điện giải và hỗ trợ tâm lý cho bệnh nhân là vô cùng quan trọng.

Chương trình Cử nhân Điều dưỡng tại VinUni hợp tác chiến lược với Đại học Pennsylvania – trường Điều dưỡng số 1 thế giới, mang đến nền tảng kiến thức vững chắc cùng kỹ năng thực hành chuyên sâu. Sinh viên không chỉ học về chăm sóc lâm sàng mà còn được trang bị tư duy phản biện và kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp. Nếu bạn mong muốn trở thành một điều dưỡng chuyên nghiệp, có khả năng đóng góp vào hệ thống y tế hiện đại, VinUni sẽ là lựa chọn lý tưởng cho bạn.

Đăng ký tư vấn tuyển sinh trực tiếp từ VinUni: Tại đây