Kỹ thuật ép tim bóp bóng: Quy trình chuẩn và lưu ý an toàn

Trong cấp cứu y khoa, mỗi giây trôi qua có thể quyết định sự sống còn của bệnh nhân. Một trong những phương pháp cứu mạng quan trọng và được áp dụng phổ biến là kỹ thuật ép tim bóp bóng. Đây là kỹ thuật kết hợp ép tim ngoài lồng ngực và thổi ngạt bằng bóng Ambu, giúp duy trì tuần hoàn máu và cung cấp oxy cho cơ thể khi tim và phổi ngừng hoạt động. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn quy trình chuẩn, các lưu ý an toàn và những sai lầm cần tránh khi thực hiện.

Kỹ thuật ép tim bóp bóng là phương pháp CPR kết hợp ép tim ngoài lồng ngực và bóp bóng Ambu để đưa oxy vào phổi

Tổng quan về kỹ thuật ép tim bóp bóng

Kỹ thuật ép tim bóp bóng là thao tác hồi sức tim phổi (Cardiopulmonary Resuscitation – CPR) sử dụng kết hợp hai động tác: Ép tim ngoài lồng ngực và bóp bóng (bóng Ambu) để bơm oxy vào phổi.

• Mục đích: Duy trì tuần hoàn máu và oxy lên não, tim, phổi trong khi chờ tim bệnh nhân được khởi động lại hoặc cấp cứu chuyên sâu.
• Đối tượng áp dụng: Người lớn, trẻ em, trẻ sơ sinh bị ngừng tim, ngừng thở hoặc suy hô hấp nghiêm trọng.

Trước khi tiến hành, cần chuẩn bị:

• Bóng Ambu (bóp bóng qua mặt nạ hoặc qua ống nội khí quản).
• Nguồn oxy (nếu có) để tăng hiệu quả.
• Mặt nạ hoặc ống nội khí quản phù hợp với bệnh nhân.
• Găng tay y tế và khẩu trang.
• Bề mặt phẳng, cứng để đặt bệnh nhân.

Quy trình chuẩn thực hiện kỹ thuật ép tim bóp bóng

Quy trình chuẩn thực hiện kỹ thuật ép tim bóp bóng thường gồm các bước sau:

Bước 1: Đánh giá tình trạng bệnh nhân

• Kiểm tra phản ứng: Gọi to và lay nhẹ vai bệnh nhân.
• Kiểm tra nhịp thở và mạch đồng thời trong tối đa 10 giây:
  • Quan sát ngực/bụng để phát hiện thở bình thường.
  • Sờ mạch cảnh (người lớn/trẻ em) hoặc mạch bẹn/mạch cánh tay (sơ sinh).
• Nếu không có mạch hoặc không chắc, tiến hành cấp cứu ngay.

Bước 2: Đặt bệnh nhân đúng tư thế

• Đặt bệnh nhân nằm ngửa trên bề mặt phẳng và cứng.
• Dùng kỹ thuật ngửa đầu – nâng cằm (head tilt–chin lift) để mở đường thở.
• Nếu có dị vật nhìn thấy trong miệng, loại bỏ cẩn thận. Không móc họng khi không thấy dị vật.

Bước 3: Ép tim ngoài lồng ngực

• Vị trí: Đặt gót bàn tay lên 1/3-1/2 dưới xương ức, tay còn lại chồng lên, các ngón tay không chạm lồng ngực.
• Tư thế: Đứng hoặc quỳ bên cạnh bệnh nhân, cánh tay duỗi thẳng, vai thẳng hàng cổ tay.
• Tần số: 100–120 lần/phút.
• Độ sâu ép:
  • Người lớn: 5–6 cm.
  • Trẻ em: ~1/3 bề dày lồng ngực (~5 cm).
  • Sơ sinh: ~1/3 bề dày lồng ngực (~4 cm).
• Sau mỗi lần ép, thả lỏng hoàn toàn nhưng vẫn giữ tiếp xúc tay.

Bước 4: Thổi ngạt bằng bóng Ambu (Bag Valve Mask – BVM)

• Đặt mặt nạ che kín mũi và miệng bệnh nhân.
• Một tay giữ mặt nạ, tay kia bóp bóng, mỗi lần khoảng 1 giây.
• Quan sát ngực bệnh nhân: nếu phồng nhẹ là thổi hiệu quả.
• Tránh bóp quá mạnh hoặc quá nhanh để không gây trướng dạ dày.

Bước 5: Phối hợp nhịp nhàng

• Người lớn: 30 lần ép tim – 2 lần bóp bóng (cả khi 1 hoặc 2 người cấp cứu).
• Trẻ em và sơ sinh:
  • 1 người cấp cứu: 30:2.
  • 2 người cấp cứu: 15:2.
• Tiếp tục cho đến khi bệnh nhân có dấu hiệu hồi phục hoặc được nhân viên y tế tiếp nhận.

Để cấp cứu ép tim bóp bóng hiệu quả và an toàn, cần tuân thủ đúng các lưu ý an toàn

Lưu ý an toàn khi thực hiện

Để đảm bảo hiệu quả và tránh rủi ro khi cấp cứu bằng kỹ thuật ép tim bóp bóng, cần tuân thủ những lưu ý an toàn sau:

• Đảm bảo đường thở thông thoáng trước khi bóp bóng.
• Không bóp bóng quá mạnh để tránh tổn thương phổi và dạ dày.
• Duy trì tần số ép tim ổn định, không chậm hơn 100 lần/phút.
• Luôn quan sát phản ứng bệnh nhân để điều chỉnh lực ép và lượng khí.
• Nếu có nhiều người cấp cứu, nên phân công rõ ràng để tránh gián đoạn.
• Sử dụng nguồn oxy nếu có, kết hợp với bóng Ambu để đạt hiệu quả tối đa.

Lựa chọn VinUni để theo học ngành Y khoa – Điều dưỡng chất lượng cao

Việc nắm vững những kỹ năng cấp cứu như kỹ thuật ép tim bóp bóng không chỉ là yêu cầu cần thiết trong các tình huống khẩn cấp, mà còn là nền tảng quan trọng để mỗi nhân viên y tế thực hiện tốt nhiệm vụ cứu người. Đây cũng chính là lý do Viện Khoa học Sức khỏe của Trường Đại học VinUni luôn chú trọng đưa các kỹ thuật cấp cứu thực hành vào chương trình đào tạo, giúp sinh viên không chỉ vững lý thuyết mà còn thành thạo kỹ năng trong môi trường thực tế.

Trong chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni, sinh viên được đào tạo dựa trên ba trụ cột chính: Lâm sàng, tính chuyên nghiệp và nghiên cứu. Kiến thức y học được truyền đạt song song với kỹ năng thực hành như ép tim, bóp bóng, đặt nội khí quản… giúp sinh viên sẵn sàng ứng phó trước mọi tình huống khẩn cấp. Đồng thời, bạn sẽ được rèn luyện các phẩm chất cần thiết như sự chính trực, lòng thấu cảm và đạo đức nghề nghiệp, những yếu tố làm nên một bác sĩ xuất sắc.

VinUni chú trọng đưa các kỹ thuật cấp cứu thực hành vào đào tạo, giúp sinh viên vững lý thuyết và thành thạo kỹ năng thực tế

Bên cạnh đó, chương trình Cử nhân Điều dưỡng tại VinUni cũng đóng vai trò then chốt trong chăm sóc và cứu chữa bệnh nhân. Sinh viên điều dưỡng không chỉ được học các kỹ thuật cấp cứu cơ bản như ép tim bóp bóng, hồi sức tim phổi, mà còn được đào tạo về chăm sóc toàn diện, quản lý tình huống khẩn cấp và hỗ trợ cộng đồng trong các chiến dịch y tế. Đây là cơ hội để bạn trở thành lực lượng nòng cốt trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng chăm sóc y tế tại Việt Nam.

Xem thêm bài viết: Suy hô hấp là gì? Các cấp độ nguy hiểm và hướng xử lý