Kỹ thuật đặt sonde dạ dày: Quy trình thực hiện và những điều cần lưu ý

Trong các trường hợp bệnh nhân mắc bệnh tiêu hóa nghiêm trọng, hôn mê hoặc không thể ăn uống qua đường miệng, kỹ thuật đặt sonde dạ dày là một giải pháp được chỉ định để đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc hỗ trợ điều trị, chẩn đoán bệnh lý. Vậy đặt sonde dạ dày là gì? Thủ thuật này được thực hiện như thế nào và có những lưu ý gì cần quan tâm? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình này.

Đặt sonde dạ dày là gì?

Kỹ thuật đặt sonde dạ dày là một thủ thuật y khoa nhằm đưa một ống thông (sonde) từ miệng hoặc mũi xuống dạ dày của người bệnh. Mục đích của kỹ thuật này là giúp nuôi dưỡng bệnh nhân bằng đường ống hoặc hỗ trợ hút dịch, rửa dạ dày trong một số trường hợp đặc biệt.

Sonde là một ống mỏng và mềm, có thể đặt qua đường mũi (thông dụng hơn) hoặc qua đường miệng (trong trường hợp mũi bị tổn thương hoặc cần đặt tạm thời). Thủ thuật này thường được chỉ định khi người bệnh không thể ăn uống bình thường, cần truyền dinh dưỡng hoặc theo dõi tình trạng dịch vị dạ dày.

Đặt sonde dạ dày giúp nuôi dưỡng bệnh nhân khi người bệnh không thể ăn uống bình thường.

Kỹ thuật đặt sonde dạ dày áp dụng cho đối tượng nào?

Việc đặt sonde dạ dày thường được các bác sĩ chỉ định trong các trường hợp như sau:

• Bệnh nhân hôn mê, bất tỉnh, bị liệt cơ mặt khiến việc nhai hay nuốt gặp khó khăn;
• Người mắc các bệnh về đường hô hấp, lao phổi, viêm loét hoặc ung thư dạ dày;
• Sau phẫu thuật có biểu hiện chướng bụng, cần dẫn lưu dịch;
• Bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm, cần rửa dạ dày khẩn cấp;
• Trường hợp có dị dạng ống tiêu hóa gây cản trở việc ăn uống.

Chống chỉ định kỹ thuật đặt sonde dạ dày với những bệnh nhân:

• Bị áp xe vùng họng, tổn thương thực quản, hoặc có các bất thường như hẹp, co thắt thực quản;
• Có phình mạch vùng thực quản hoặc tổn thương vùng hàm, mặt nghiêm trọng;
• Đặc biệt, người nghi ngờ hoặc được chẩn đoán ung thư dạ dày không được đặt sonde, để tránh ảnh hưởng đến tiến trình điều trị.

Kỹ thuật đặt sonde dạ dày có thể áp dụng cho cả trẻ sơ sinh.

Quy trình kỹ thuật đặt sonde dạ dày

Tùy vào tình trạng người bệnh và cơ sở y tế thực hiện, kỹ thuật đặt sonde dạ dày có thể có một số điều chỉnh nhỏ. Tuy nhiên, theo quy định chuẩn của Bộ Y tế, thủ thuật này bao gồm 3 bước chính:

Bước 1: Chuẩn bị

• Đặt người bệnh ở tư thế nằm ngửa hoặc ngồi nghiêng. Với bệnh nhân hôn mê, cần nằm nghiêng trái, đầu thấp để tránh sặc.
• Ước lượng chiều dài ống cần đặt:
  • Trẻ nhỏ: 5 – 10 cm
  • Người lớn: 10 – 22 cm
• Bôi trơn đầu ống bằng dầu y tế, tránh để dầu lọt vào trong lòng ống.

Bước 2: Thực hiện đặt ống sonde

• Bác sĩ sẽ từ từ luồn ống từ miệng hoặc mũi xuống dạ dày. Ưu tiên đường mũi nếu không có tổn thương.
• Quá trình đưa ống phải nhẹ nhàng, chính xác, tránh làm tổn thương niêm mạc.
• Nếu người bệnh ho nhiều, sặc, tím tái, cần ngừng ngay thao tác và kiểm tra lại vị trí ống.

Bước 3: Kiểm tra vị trí ống

Sau khi đặt xong, bác sĩ cần xác định ống đã vào đúng vị trí dạ dày chưa bằng một trong các cách sau:

• Bơm khí vào ống và lắng nghe âm thanh tại vùng thượng vị;
• Hút dịch dạ dày ra ngoài bằng ống tiêm lớn;
• Nhúng đầu ngoài của ống vào nước: nếu không có bong bóng khí, tức ống đã đặt đúng.

Khi đã xác định chính xác vị trí, bác sĩ sẽ cố định ống bằng băng dính, gắn túi dẫn lưu và hoàn tất thủ thuật.

Theo quy định chuẩn của Bộ Y tế, thủ thuật đặt sonde dạ dày bao gồm 3 bước chính.

Sau khi đặt sonde dạ dày cần lưu ý gì?

Sau thủ thuật đặt sonde dạ dày, bệnh nhân cần được lưu ý những điều sau:

• Theo dõi biểu hiện hô hấp, tránh tình trạng sặc, ho, hoặc khó thở;
• Giữ vệ sinh vùng miệng và vùng mũi, tránh nhiễm trùng;
• Đảm bảo ống sonde được cố định chắc chắn, không bị tuột;
• Theo dõi dịch ra từ ống, nếu có dấu hiệu bất thường (máu, dịch đục, mùi lạ) cần thông báo ngay cho nhân viên y tế.

Nhân viên y tế cũng cần ghi lại đầy đủ hồ sơ y tế, bao gồm: loại ống đã sử dụng, chiều dài, thời gian đặt, các loại thuốc hỗ trợ nếu có và phương pháp kiểm tra vị trí ống.

Vì sao chọn VinUni để theo học ngành Y khoa – Điều dưỡng?

Kỹ thuật đặt sonde dạ dày là một thủ thuật y khoa quan trọng, đóng vai trò hỗ trợ dinh dưỡng và điều trị hiệu quả trong nhiều tình huống lâm sàng. Việc thành thạo kỹ thuật này không chỉ đòi hỏi kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn cần sự khéo léo, chính xác và đạo đức nghề nghiệp cao. Đây cũng là những điều mà Trường Đại học VinUni đang nỗ lực đào tạo trong thế hệ bác sĩ và điều dưỡng tương lai.

Tại Viện Khoa học Sức khỏe thuộc VinUni mang định hướng xây dựng chương trình đào tạo y khoa và điều dưỡng chất lượng cao, gắn liền giữa lý thuyết – thực hành – nghiên cứu. Mục tiêu không chỉ là truyền thụ kiến thức, mà còn hình thành tư duy phản biện, khả năng giải quyết các thách thức sức khỏe cộng đồng trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, VinUni triển khai chương trình học tập chuẩn quốc tế khi hợp tác chiến lược với Đại học Pennsylvania, đây là một trong những trường đào tạo Y khoa – Điều dưỡng hàng đầu thế giới. Do đó, Sinh viên có cơ hội tham gia vào các đề tài nghiên cứu y sinh học, dịch tễ học và các công trình khoa học, cùng với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và đối tác quốc tế uy tín. Từ đó tạo tiền đề vững chắc cho sinh viên không chỉ vững về chuyên môn, mà còn sẵn sàng hội nhập vào nền y học hiện đại và toàn cầu hóa, không chỉ giỏi chuyên môn, mà còn có kỹ năng lãnh đạo, quản lý chăm sóc và tư duy cộng đồng.

VinUni mang định hướng xây dựng chương trình đào tạo y khoa và điều dưỡng chất lượng cao.

Lựa chọn VinUni là bạn đang đặt những bước đầu tiên trên hành trình trở thành chuyên gia y tế toàn diện, có năng lực hành nghề vững vàng, phẩm chất đạo đức cao và tư duy hội nhập. Dù là lĩnh vực Bác sĩ Y khoa hay Cử nhân Điều dưỡng, bạn đều sẽ được đào tạo bài bản, từ đó sẵn sàng bước vào thực tế nghề nghiệp với tâm thế tự tin và trách nhiệm cao.

Xem thêm: Chớm ung thư vòm họng có triệu chứng và cách phòng ngừa như thế nào?