Tầm soát ung thư tinh hoàn: Khi nào cần kiểm tra sức khỏe?

Ung thư tinh hoàn là một trong những bệnh ung thư hiếm gặp nhưng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và tính mạng của nam giới. Bệnh này thường xuất hiện ở nam giới trẻ tuổi, đặc biệt là từ 25 đến 35 tuổi. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm thông qua tầm soát định kỳ, ung thư tinh hoàn có thể được điều trị hiệu quả với tỷ lệ sống sót rất cao.

Vậy khi nào cần kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm ung thư tinh hoàn? Những dấu hiệu nào cho thấy bạn nên đi tầm soát ngay lập tức? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Khi nào cần kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm ung thư tinh hoàn?

Tổng quan về ung thư tinh hoàn 

Ung thư tinh hoàn (Testicular Cancer) là một dạng khối u ác tính phát triển từ một trong hai tinh hoàn – cơ quan thuộc hệ sinh dục nam, nằm trong bìu. Tinh hoàn có nhiệm vụ sản xuất và lưu trữ tinh trùng, đồng thời tạo ra hormone testosterone, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm nam giới.

Đặc điểm của ung thư tinh hoàn

Mặc dù ung thư tinh hoàn là bệnh hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 1% trong tổng số các bệnh ung thư ở nam giới và 5% trong nhóm ung thư hệ sinh dục – tiết niệu, nhưng đây lại là một trong những loại ung thư có tỷ lệ chữa khỏi cao.

• Tỷ lệ sống sót chung của bệnh nhân lên đến 92% nếu phát hiện và điều trị kịp thời.
• Ngay cả khi đã di căn, vẫn có khoảng 70% bệnh nhân có cơ hội chữa khỏi hoàn toàn.

Các giai đoạn của bệnh ung thư tinh hoàn:

• Giai đoạn I: Ung thư chỉ khu trú ở tinh hoàn.
• Giai đoạn II: Tế bào ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết lân cận.
• Giai đoạn III: Ung thư đã di căn xa khỏi tinh hoàn.

Nguyên nhân gây ung thư tinh hoàn

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ung thư tinh hoàn là tinh hoàn ẩn – tình trạng tinh hoàn không di chuyển xuống bìu đúng vị trí. Khoảng 80-85% trường hợp ung thư tinh hoàn xuất hiện ở những người mắc tinh hoàn ẩn, trong khi 15-20% xảy ra ở tinh hoàn còn lại. Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người từng mắc ung thư tinh hoàn, nguy cơ mắc bệnh cũng sẽ cao hơn.
• Dị tật bẩm sinh: Một số bất thường ở cơ quan sinh dục có thể liên quan đến bệnh này.
• Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Một số nghiên cứu cho thấy nam giới tiếp xúc nhiều với chất độc hại có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Hội chứng Klinefelter (Rối loạn di truyền ở nam giới): Những người mắc hội chứng này có nguy cơ cao hơn so với bình thường.

Dấu hiệu cảnh báo ung thư tinh hoàn

Các triệu chứng của ung thư tinh hoàn thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng nếu có, bạn có thể nhận thấy các dấu hiệu sau:

• Xuất hiện một khối u hoặc sưng bất thường ở tinh hoàn.
• Cảm giác nặng ở bìu.
• Đau hoặc khó chịu ở tinh hoàn hoặc vùng bìu.
• Đau âm ỉ ở bụng dưới hoặc vùng bẹn.
• Thay đổi kích thước hoặc hình dạng của tinh hoàn.

Các triệu chứng của ung thư tinh hoàn thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu

Khi nào cần kiểm tra sức khỏe để tầm soát ung thư tinh hoàn?

Tầm soát ung thư tinh hoàn là một trong những cách hiệu quả nhất để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời. Dưới đây là những trường hợp nên đi kiểm tra sức khỏe:

• Nam giới từ 25 – 35 tuổi nên kiểm tra định kỳ: Đây là độ tuổi có nguy cơ cao mắc ung thư tinh hoàn, do đó việc kiểm tra định kỳ hàng năm hoặc tự kiểm tra tinh hoàn tại nhà là rất quan trọng.
• Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư tinh hoàn: Nếu cha, anh trai hoặc người thân của bạn đã từng mắc bệnh này, nguy cơ của bạn sẽ cao hơn so với người bình thường. Việc tầm soát thường xuyên sẽ giúp phát hiện bệnh sớm.
• Nam giới có tinh hoàn ẩn hoặc dị tật bẩm sinh: Nếu bạn từng gặp vấn đề về tinh hoàn ẩn hoặc có những dị tật liên quan, bạn nên thường xuyên kiểm tra để đảm bảo không có dấu hiệu bất thường.
• Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở tinh hoàn: Ngay khi phát hiện các triệu chứng như sưng, đau hoặc thay đổi kích thước tinh hoàn, bạn cần đi khám ngay lập tức. Đừng chủ quan vì nhiều trường hợp ung thư tinh hoàn được phát hiện từ những triệu chứng nhỏ nhất.

Cách thức kiểm tra sức khỏe và tầm soát ung thư tinh hoàn

Dưới đây là các phương pháp kiểm tra sức khỏe và tầm soát ung thư tinh hoàn mà bạn nên biết:

Tự kiểm tra tinh hoàn tại nhà – Phát hiện sớm dấu hiệu bất thường

Tự kiểm tra tinh hoàn là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả giúp nam giới chủ động phát hiện những dấu hiệu bất thường ngay tại nhà. Việc này chỉ mất vài phút và nên được thực hiện định kỳ mỗi tháng một lần.

Hướng dẫn tự kiểm tra tinh hoàn đúng cách:

• Thực hiện trong lúc tắm nước ấm: Nhiệt độ ấm giúp bìu giãn nở, tạo điều kiện thuận lợi để cảm nhận rõ ràng hơn những bất thường.
• Dùng hai tay kiểm tra từng tinh hoàn: Giữ nhẹ nhàng tinh hoàn giữa ngón cái và các ngón tay, rồi từ từ lăn nhẹ để phát hiện xem có u cục hay chỗ nào sưng không.
• So sánh hai bên tinh hoàn: Một bên tinh hoàn có thể hơi lớn hơn bên còn lại, nhưng nếu có sự thay đổi rõ rệt về kích thước, hình dạng hoặc có cảm giác đau bất thường, hãy cảnh giác.
• Kiểm tra sự xuất hiện của khối u hoặc vùng cứng: Nếu phát hiện bất kỳ khối u nào dù nhỏ, bạn nên đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra chuyên sâu hơn.

Khám lâm sàng tại cơ sở y tế  – Đánh giá chuyên sâu từ bác sĩ

Khi có nghi ngờ hoặc thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào từ quá trình tự kiểm tra, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám kỹ lưỡng hơn.

Quy trình khám lâm sàng thường bao gồm:

• Bác sĩ kiểm tra trực tiếp bằng tay: Bác sĩ sẽ sờ nắn tinh hoàn để đánh giá xem có sự xuất hiện của khối u, sưng tấy hay vùng nào bất thường không.
• Hỏi về tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình: Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc ung thư tinh hoàn hoặc có tinh hoàn ẩn khi còn nhỏ, bác sĩ sẽ đặc biệt lưu ý hơn.
• Đề xuất xét nghiệm và kiểm tra bổ sung nếu cần: Nếu bác sĩ nghi ngờ có dấu hiệu ung thư, bạn sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn như siêu âm hoặc xét nghiệm máu.

Siêu âm tinh hoàn – Phát hiện khối u một cách chính xác

Siêu âm tinh hoàn là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, giúp bác sĩ quan sát rõ cấu trúc bên trong tinh hoàn để phát hiện bất kỳ khối u hoặc dấu hiệu bất thường nào.

Tầm quan trọng của việc siêu âm tinh hoàn:

• Giúp xác định bản chất khối u: Nếu phát hiện một khối bất thường, siêu âm có thể cho biết đó là u lành tính hay ác tính.
• Hỗ trợ phân biệt các vấn đề khác: Đôi khi, tinh hoàn có thể sưng hoặc đau do viêm nhiễm, thoát vị bẹn hoặc các bệnh lý khác chứ không phải ung thư. Siêu âm sẽ giúp phân biệt rõ ràng.
• Không gây đau đớn, an toàn và chính xác: Quá trình siêu âm diễn ra nhanh chóng, không gây khó chịu và là một trong những phương pháp chẩn đoán đáng tin cậy nhất.

Tầm soát ung thư tinh hoàn đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời

Xét nghiệm máu để kiểm tra  ung thư

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra sự hiện diện của các chất chỉ điểm ung thư tinh hoàn:

• AFP (Alpha-fetoprotein) – một loại protein được gan và túi noãn hoàng của thai nhi sản xuất: Một số loại ung thư tinh hoàn làm tăng nồng độ AFP trong máu.
• HCG (Human Chorionic Gonadotropin) – hormone thường được tiết ra trong thai kỳ: Ở nam giới, nếu mức HCG cao, có thể là dấu hiệu của ung thư tinh hoàn.
• LDH (Lactate Dehydrogenase) – enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng trong tế bào: Mặc dù không đặc hiệu cho ung thư tinh hoàn, nhưng nếu LDH tăng, có thể cho thấy bệnh đã tiến triển.

Sinh thiết (nếu cần) – Xác định chính xác bản chất khối u

Nếu các phương pháp kiểm tra trên cho thấy có dấu hiệu nghi ngờ ung thư, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết để xác định bản chất khối u. Sinh thiết tinh hoàn là một thủ thuật trong đó một mẫu mô nhỏ từ tinh hoàn sẽ được lấy ra và kiểm tra dưới kính hiển vi.

Ý nghĩa của sinh thiết trong chẩn đoán ung thư tinh hoàn:

• Giúp xác định xem khối u là lành tính hay ác tính.
• Đánh giá mức độ phát triển của tế bào ung thư nếu có.
• Giúp bác sĩ quyết định phương án điều trị phù hợp.

Việc kiểm tra định kỳ không chỉ giúp phát hiện ung thư tinh hoàn sớm mà còn đảm bảo sức khỏe tổng thể của bạn luôn được theo dõi và bảo vệ. Đừng ngần ngại thực hiện tầm soát ngay từ hôm nay để có một cuộc sống khỏe mạnh và yên tâm hơn.

Vì sao chọn VinUni để theo học ngành Y khoa và Điều dưỡng?

Để nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị các bệnh lý như ung thư tinh hoàn, hệ thống y tế cần có những chuyên gia được đào tạo bài bản, có khả năng ứng dụng những phương pháp y học tiên tiến vào thực tiễn. Đây cũng chính là mục tiêu mà Viện Khoa học Sức khỏe của trường Đại học VinUni hướng đến. Với sứ mệnh cải tổ giáo dục khoa học sức khỏe tại Việt Nam, VinUni không chỉ trang bị kiến thức chuyên sâu mà còn rèn luyện kỹ năng thực hành và tư duy nghiên cứu cho sinh viên.

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế, giúp sinh viên tiếp cận với những công nghệ y học hiện đại và thực hành lâm sàng trong môi trường thực tế. Bên cạnh đó, VinUni đặc biệt chú trọng đến đạo đức nghề nghiệp và tính chuyên nghiệp, giúp các bác sĩ tương lai không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tâm huyết với người bệnh.

Chương trình Bác sĩ Y khoa tại VinUni được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế

Không chỉ dừng lại ở đội ngũ bác sĩ, VinUni còn chú trọng phát triển chương trình Cử nhân Điều dưỡng, đào tạo những điều dưỡng viên có năng lực toàn diện, sẵn sàng hỗ trợ bệnh nhân trong mọi tình huống. Chương trình giảng dạy có sự hợp tác chiến lược với Đại học Pennsylvania, trường đào tạo y khoa và điều dưỡng hàng đầu thế giới, mang đến nền tảng vững chắc cho sinh viên, giúp họ không chỉ thành thạo kỹ thuật điều dưỡng mà còn có khả năng tham gia các hoạt động nâng cao sức khỏe cộng đồng. 

Nếu bạn đam mê lĩnh vực y khoa và mong muốn đóng góp cho sự phát triển của nền y tế Việt Nam, VinUni chính là nơi học tập lý tưởng cho hành trình chinh phục sứ mệnh cao cả này của bạn.

Xem thêm bài viết: Ung thư hạch bạch huyết: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng ngừa